9- ma’ruza: Farmatsevtik ishlab chiqarishda yumshoq dori shakllarida ishlatiladigan yordamchi moddalar

Spanlar – Spans sorbitanni yuqori molekulali yog‘ kislotalari bilan xosil qilgan to‘liq bo‘lmagan efiri xisoblanadi. Sorbitan olti atomli sorbitol spirtidan (sorbit) xosil bo‘ladi. SHuningdek jarayonning sikllanishida tetragidropiran birikmalari bilan birgalikda tetragidrofuran tuzilishlari ham xosil bo‘ladi. Sorbitanni furanli tuzilishi digditratlanib, bitsiklik angidrid – sorbit xosil bo‘ladi, qaysiki u ham yog‘ kislotalari bilan eterifikatsiyalanadi. Sorbitanni xosil bo‘lishida ishtirok etadigan kislotaga qarab, spanlar turlicha ataladi, ya’ni span – 20, span – 40, span – 60 va boshqalar. Ular lipofil birikmalar bo‘lib, biroq ular moyda kam, spirt, atseton va xloroformda yaxshi eriydi, s/m tipidagi emulsiya xosil qiladi. Ularni ionlanish xossasi bo‘lmaganligi uchun ulardan surtmalar tayyorlashda dori moddalaridan keng qamrovli tarzda foydalanish mumkin.