Mavzu: Nazariy: Futbolda irodaviy va psixologik tayyorgarlikning ahamiyati.
Amaliy:Futbol,11 metrlik jarima to`pidan darvozaga aniq tepish
11 metrlik jarima to`pi. Himoyachilar va darvozabon tomonidan jarima maydoni ichida hujumchiga qarshi qo`pollik ishlatilsa, himoyachini qo`liga to`p tegsa 11 metrlik jarima to`pi belgilanadi. 11 metrlik jarima to`pi bajarilayotgan vaqtda to`p 11 metrlik nuqtaga qo`yiladi, jarima maydoni ichida faqat darvozabon va 11 metrlik jarima to`pini tepuvchi o`yinchi qoladi. Qolgan hamma o`yinchilar jarima maydonidan tashqarida bo`ladi.
Taqiqlangan o`yin qoidalarini qo`llagan qo`pol va sportga xos bo`lmagan harakat qilib intizomni buzgan o`yinchiga hakam tomonidan sariq kartochka ko`rsatiladi. O`yin vaqtida yana shunday harakatlarni bajarsa hakam sariq kartochka ketidan qizil kartochka ko`rsatib o`yinchini maydondan chiqarib yuboradi. Maydondan chiqarilgan o`yinchi qaytib maydonga tushmaydi. Jamoa o`yinni 1 kishi kam bo`lib davom ettiradi. Agar ikkala jamoa o`yinchilari bir vaqtda xatolikka yo`l qo`ysa yoki o`yin qandaydir sababga ko`ra to`xtatilgan bo`lsa, bahsli to`p tashlash belgilanadi.
To`pga zarba berish futbol o`ynashning asosiy vositasi hisoblanadi. To`pga oyoq bilan va bosh bilan turli usullarda zarba beriladi. Zarba berishning barcha usullari muayyan maqsadga qaratilgan bo`lib, bu to`pning keraklicha trayektoriya bo`ylab harakatlanishi va optimal (ko`pincha esa maksimal) tezligi bilan xarakterlanadi. To`pning uchish tezligi zarba beruvchi bo`g`in (oyoq yoki bosh) bilan to`pning o`zaro to`qnashgan paytdagi boshlang`ich tezligiga, shuningdek, ular massasining bir-biriga nisbatiga bog`liq. O`zaro ta’sir etuvchi bo`g`inlarning massasi nisbatan muhim bo`lgani sababli to`pning uchish tezligini oshirish uchun zarba beruvchi bo`g`in tezligini oshirish kerak bo`ladi.
T o`pga oyoq bilan zarba berish. To`pga oyoq bilan zarba berish oyoq kaftining ichki tomoni bilan, oyoq yuzining ichki, o`rta va tashqi qismlari bilan, oyoq uchi bilan, tovon bilan bajariladi. Zarbalar harakatsiz turgan to`pga, shuningdek, turli yo`nalishlarda dumalab va uchib kelayotgan to`pga turgan joydan, harakat vaqtida, sakrab turib, burilib, yiqila turib beriladi.
Oyoq kaftining ichki tomoni bilan tepish, asosan, qisqa va o`rta masofaga to`p uzatishda, shuningdek, mo`ljalga yaqin masofa- dan tepilayotganda qo`llaniladi. Shunday zarba berish texnikasining ba’zi xususiyatlarini ko`rib chiqamiz. Yugurish boshlanadigan joy, to`p va mo`ljal (nishon) taxminan bir chiziqda bo`ladi. Zarba beruvchi oyoqni orqaga tortish so`nggi yugurish qadamidagi ortki depsinish hisobiga bajariladi. Tepish harakati sonni oldinga bukish bilan bir vaqtda zarba beruvchi oyoqni tashqari tomon burishdan (supinatsiyadan) boshlanadi. Zarba berish paytida taranglangan oyoqning uchi tashqari tomon burilgan, uning kafti esa to`p
|
11 metrlik jarima to`pi. Himoyachilar va darvozabon tomonidan jarima maydoni ichida hujumchiga qarshi qo`pollik ishlatilsa, himoyachini qo`liga to`p tegsa 11 metrlik jarima to`pi belgilanadi. 11 metrlik jarima to`pi bajarilayotgan vaqtda to`p 11 metrlik nuqtaga qo`yiladi, jarima maydoni ichida faqat darvozabon va 11 metrlik jarima to`pini tepuvchi o`yinchi qoladi. Qolgan hamma o`yinchilar jarima maydonidan tashqarida bo`ladi.
Taqiqlangan o`yin qoidalarini qo`llagan qo`pol va sportga xos bo`lmagan harakat qilib intizomni buzgan o`yinchiga hakam tomonidan sariq kartochka ko`rsatiladi. O`yin vaqtida yana shunday harakatlarni bajarsa hakam sariq kartochka ketidan qizil kartochka ko`rsatib o`yinchini maydondan chiqarib yuboradi. Maydondan chiqarilgan o`yinchi qaytib maydonga tushmaydi. Jamoa o`yinni 1 kishi kam bo`lib davom ettiradi. Agar ikkala jamoa o`yinchilari bir vaqtda xatolikka yo`l qo`ysa yoki o`yin qandaydir sababga ko`ra to`xtatilgan bo`lsa, bahsli to`p tashlash belgilanadi.
|