8 ona tili docx

ziyorat

qilmoq

59) ulov qo‘shib yer haydaladigan, metall tishli qadimgi eng oddiy

yog‘och yoki temir asbob.

omoch

60) chiroyli va aniq yozadigan odam; kalligraf;

xattot

61) she’riyatning bir janri: ikki yoki undan ortiq shoirning bir mavzuda

bir-birining fikr va tuyg‘ularini rivojlantiradigan she’r aytishish

musobaqasi;

mushoira

62) shoirlar.

shuaro

---

44

TEST

1. Men eshitgan va ko‘rganimni aytaman-da, jo‘ra.

Berilgan gapda ismlar guruhiga kiruvchi nechta so‘z

bor va ular qanday sintaktik vazifada kelgan?

A) 4 ta; ega, to‘ldiruvchi, uyushiq bo‘lak

B) 3 ta; ega, to‘ldiruvchi, uyushiq bo‘lak

C) 5 ta; ega, to‘ldiruvchi

D) 4 ta; ega, to‘ldiruvchi, undalma

2. Qaysi gapda ot turkumiga mansub so'zlarning

undalma va ega bo'lib kelishiga misol berilgan?

A)To'xtanglar, bolalar, quyon sal nafasini rostlasin.

B)Kitob, sen mening doimiy do'stimsan.

C)O' g' lim, senga do'q urish kerakmi?!

D)O'g'lim, qo'zichog'im, orom olyapti.

3. Kirish so’z vazifasida gaplarda qaysi so’z turkumi

qatnashadi?

A) Undov so’zlar       B) Modal so’zlar

C) Taqlid so’zlar        D) Yuklamalar

4. Ular nazarimda janjallashishyapti.

Gapda qayerga vergul qo’yilishi kerak?

A) Faqat ular so’zidan so’ng vergul

B) Ular so’zidan so’ng ikki nuqta

C) Nazarimda so’zining har ikki tomonidan vergul

D) vergul qo’yilishi shart emas

5. Qizim, yalpiz terib kelsang-chi? Gapdagi gap

bo’laklari joylashuv tartibini aniqlang.

A) undalma, ega, kesim            B) undalma, kesim

C) ega, to’ldiruvchi, kesim

D) undalma, to’ldiruvchi, kesim

6. Navbahor: ochildi gullar, sabza bo'ldi bog'lar, —

Suhbat aylaylik, kelinglar, jo'ralar, o'rtog’lar.

Muqimiy qalamiga mansub ushbu baytda nechta

undalma ishtirok etgan?

A)2 ta    B)3 la    C)4ta  D) 1 ta

7. Undalmalar uyushib kelgan gapni aniqlang.

A) Yig'la, yig'la, Turkiston, yig'la, Turkiston.

B)  Keldi sohibqiron, sultoni olam.

C)  Meni kechiring, daryolar, tilsiz sahrolar!

D)  Akmaljon, bolam, ovqatingni yeb olgin.

8. Meni fikrimcha, siz adashdingiz.

Gap bo’laklari to’g’ri keltirilgan javobni toping?

A)Undalma, ega, kesim

B)Qaratqich aniqlovchi, to’ldiruvchi, ega, kesim

C)Kirish birikma, ega, kesim

D) Modal so’z, olmosh, fe’l

9. Bu qasidam senga, xalqim, Oq sut-u tuz hurmati,

Erkin o'g'lingman, qabul et, O'zbegim, jon o'zbegim.

She'riy parchadagi undalmalar sonini aniqlang.

A)3 ta      B)2 ta   C) 1 ta   D)4ta

10. Ega va kesim orasida tire qo’yishda xatoga yo’l

qo’yilgan javobni toping?

A)Bu savolga javob berish – mushkul

B)Kishidan kishiga qoladigan meros-so’z

C)So’zga chechanlik – kirishimlik alomati

D)Ko’ngil chopmagan ishni qilish-xatar

11. Kitob—mening doimiy do'stim.

Ushbu gapning egasi undalmaga aylantirilsa, kesim

qaysi shaxs-sonda bo'ladi?

A) I shaxs birlikda       B) II shaxs birlikda

C) III shaxs birlikda      D) III shaxs ko'plikda

12. Qani, ayt, maqsading nimadir sening,

Nega tilkalaysan bag'rimni, ohang? Mazkur

qo'shmisrada nechta undalma ishtirok etgan?

A) 1 ta    B)2 ta C)3ta D)4ta

13. Yoyiq undalmaga misol keltiring?

A)Xayr, maktabim.

B)Biz, yoshlar, kelajak poydevorimiz

C)Aziz do’stlar, hayrlashadigan vaqt keldi D)B va C

14.  Boshqa gap bo'laklari bilan munosabatga

kirishmaydigan "bo'lak"lar qaysilar?

1) uyushiq bo'lak;  2)umumlashtiruvchi

bo'lak; 3) ajratilgan bo'lak; 4)kiritma; 5) undalma.

A) 1,2,3,4,5     B) 1,2,3     C)4,5     D)3,4,5

15. Undalma keltirilgan gapni toping?

A)Karim darsga keldi.     B)Karim, u darsga keldi.

C)Sen uqiysan             D)Shahzod kelsin.

16. Oqshomdan boshlangay, odatda, tonglar,

Sukutdan uzilgay gulduros, bonglar.

Boshing bukma sira, xokisor banda,

Erta ruhing topgay oliy ohanglar. Ushbu she’riy

parchada nechta undalmali gap mavjud?

A) 1   B) 2  C) 3 D) undalmali gap qatnashmagan

17. Tarkibida ajratilgan bo‘lak, kirish bo‘lak va

undalma mavjud bo‘lgan gapni belgilang.

A) Biz Xorazmda, Ma’mun ibn Ma’mun saroyida,

besh yil birga xizmat qilganmiz, begim.

B) Qani, ayt, maqsading nimadir sening, nega

tilkalaysan bag‘rimni, ohang!?

C) Xojam, yaxshiyamki, Sulton Mahmud yoshlik

chog‘larida, yuragida insof va adolat tuyg‘usi

tamoman so‘nib bitmagan mahallarda, bu adolatli

farmonni bergan ekan.

D) Nechun kerak bo‘ldi senga ko‘z yoshim,

Nechun kerak, rubob, senga shuncha g‘am.

18. Ajratilgan bo`lagi - yo`q. Kiritma bor.Undalma

yo`q. Gap bo`laklarining joylashuvi me`yoriy. Gap

bo`laklarini aniqlash bo`yicha qilingan ushbu tahlil

qaysi gapga tegishli.

A)  Shubhasiz, inson ilm va mehnat bilan baxtli

bo`ladi.

B)  Qizim, bunaqa yigitdan sovchi bir marta keladi.

C)   Mehnatda, ijodda, san`atda, fanda Kattadir

yoshlarning qo`shgan hissasi.

D)   Ko`rgali topmagay imkon, nahot!

19. Tinish belgilarining ishlatilishi bilan bog‘liq

quyidagi qaysi qoida noto‘g‘ri?

1) undalmalar gap bo‘laklaridan vergul bilan

ajratiladi;  2) kiritmalar ikki nuqta bilan ajratiladi;

3) ajratilgan bo‘laklar ko‘p nuqta bilan ajratiladi;

---

45

4) gapning kesimi harakat nomi bilan ifodalanib,

bog‘lamasiz qo‘llanganda ega va kesim o‘rtasiga tire

qo‘yiladi. A) 1, 2    B) 1, 2, 4    C) 2, 3     D) 2, 3, 4

20. Qanday undalmalar yoyiq undalmalar salanadi?

1) O'ziga qarashli aniqlovchisi bor undalmalar.

2) O'ziga qarashli izohlovchisi bor undalmalar.

3) O'ziga qarashli to'ldiruvchisi bor undalmalar.

4) Undalmadan oldin undov so'z ishlatilsa.

A) 1,2,3

B) 1,2, 3,4     C) 2      D) 1, 2

21. Kiritma gaplar haqidagi to'g'ri ma'lumotlarni

aniqlang.

1) kiritma gaplar, asosan, kitobiy uslubga xos;

2) kiritma gaplar, asosan, gap o'rtasida keladi;

3) kiritma gaplar orqali ifodalangan qo'shimcha

ma'lumot gapning umumiy mazmuniga bog'liq

bo'lmaydi;

4) kiritma gaplar gap tarkibidan tushirib qoldirilsa

ham, gapning asosiy ma'nosiga ziyon yetmaydi.

A) 1,3, 4  B) 1,2,4  C) faqat 1   D) 1,2, 3, 4

22. Avliyolar, daholarning beshigisan,

Naqshbandlar topgan jannat eshigisan.

Tiriklikning navosi ham qo‘shig‘isan,

Sen azizsan, muqaddassan, ey sajdagoh.

Ushbu parchada undalma tarkiba qanday undosh

mavjud emas?

A) til oldi   B) sonor  C) bo’g’iz  D) til orqa

23. Undashni kuchaytirish uchun undalmadan oldin

kelgan undov so‘zdan so‘ng qanday tinish belgisi

qo‘yiladi?

A) undov belgisi     B) vergul   C) chiziqcha

D) hech qanday tinish belgisi qo’yilmaydi

24. UIug‘bek rasadxonasida — bir paytlari bu

yerdan turib ulug‘ bobomiz osmon ilmini o‘rgangan

edi — katta ko‘lamda ta’mirlash ishlari boshlab

yuborildi. Tirening qo‘yilish sababi

qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?

A) gapda kirish gap (kiritma) bo'lgani uchun

B) gapda undalma bo’lgani uchun

C) gapda ega harakat nomi bilan ifodalangani uchun

D) A,B,C

25. Sen bola, menga ish o'rgatma, bor, jo'na!

Berilgan gapda gap bo'laklarining tartibini ko'rsating

A) undalma, to'ldiruvchi, aniqlovchi, kesim, kesim,

kesim

B) kirish so’z, to'ldiruvchi, to'ldiruvchi, kesim,

kesim, kesim

C) undalma, to'ldiruvchi, to'ldiruvchi, kesim, kesim,

kesim

D) undalma, to'ldiruvchi, aniqlovchi, ega, kesim,

kesim

26. Yig’ilishda hayotiy tajribasi va obro’ – e’tibori

bilan tanilgan keksalar ishtirok etishdi. Gapda qaysi

bo’lak uyushib kelgan?

A) Ega

B) vositali to’ldiruvchi

C) vositasiz to’ldiruvchi

D) hol

27.  Muhayyo,  Surayyo,  Ra’no,  Muqaddas,

Ko'zimni yashnatib kiyibsiz  atlas.  Ushbu  gapdagi

uyushiq  bo‘laklar  qanday  so‘z hisoblanadi?

A) ega   B) kirish so’z   C) kiritma  D) undalma

28. Aziz ustozlar, do‘stlar, opa-singillar, aka-ukalar!

Bu sharafli ishda barchamiz mas’ulmiz.

Ushbu parchada ...

A) undalma uyushgan    B) kiritma uyushgan

C) ega uyushgan         D) to’ldiruvchi uyushgan

29. Fikrga yakun yasash munosabatini ifodalaydigan

kirish so’z qaysi gap tarkibida qo’llangan?

A) Xullas, o’qishlar yaxshi

B) Menimcha, eng yaxshisi shu

C) Bu iltimosingizni, albatta, bajaraman

D) Afsuski, men yordam berolmadim

30. So'zlovchining nutqi qaratilgan shaxsni ifodalab,

gapning boshqa bo'laklari bilan grammatik aloqaga

kirishmaydigan so'z qaysi gap tarkibida qo'llangan?

1. Yurtim, senga she'r bitdim bu kun.

2. Gar shu eshitganim bo'lmasa ro'yo - Sen beshik

emassan, dorsan, tabiat

3. Men, Sarvar Komilov, Jizzax viloyatidanman.

A) 1,2,3    B) 1,2      D) faqat 1    D) undalma yo’q

31. Qaysi gapda takror sifat vositasiz to’ldiruvchiga

bog’langan?

A) Yangi-yangi ariqlar kavlaymiz

B) Yirik-yirik tomchilar yog’a boshladi

C) Chaqqon – chaqqon ishla

D) Yangi-yangi uy-joylar qurilmoqda

32. Afsuski, endi men ketaman. Ushbu gap qaysi

so'z turkumlaridan tashkil topgan?

A)  undov so'z, ravish, olmosh, fe'l

B)  modal so'z, ravish, olmosh, fe'l

C)  kirish so'z, ravish, olmosh, fe'l

D)  undov so'z, hol, ega, kesim

33. U dam hazil bilan, dam jiddiy gapirardi.

Gapda qaysi bo’lak uyushib kelgan?

A) Ega   B) Kesim   C) Hol   D) Aniqlovchi

34. Nega yig’layapsan,

Yolg’izim, qo’zim?

Tun uzoq, uxlay qol

Ko’zlaringni yum.

Parchadagi gap bilan aloqaga kirishmaydigan

bo’lakni toping?

A) Tun uzoq

B) Yolg’izim, qo’zim

C) Uxlay qol

D) Yum

35. Qaysi gapdagi kiritma so'zlovchi fikridagi

tarkibiy qismlarning ahamiyatliligi darajasini

ifodalagan?

A)  Masalan, Hakim kasali tuzalish bosqichidan

bo’lgan bemorning umidli savoliga, sizningcha,

qanday javob berishi kerak?

B)  Xayriyat,   vaqtida yetib keldik.

C) Aytishlaricha, bugun kelishlari kerak.

D)  Birinchidan, men bu yerlik emasman.

---