8-Mavzu. Yonuvchi suyuqliklarga qo‘yiladigan Yong‘in xavfsizligi talablari. Reja

Chaqnashi harorati
– bu maxsus sinov jarayonida Yonuvchi suyuqlikning yuzasida xosil 
bo‘lgan bug‘lar Yondirish manbasi ta’sirida havoda chaqnashi yuz beradigan suyuqlik haroratidir. 
Bunda suyuqlikning bug‘lanish tezligi kichik bo‘lganligi sbabli barqaror Yonish kuzatilmaydi. 
Chaqnashi harorati ochiq idishdagi moddalarning qanday haroratda alangalanishiga tayYorligini 
va Yong‘in xavfi mavjud bo‘lishini ko‘rsatadi. 
Chaqnab Yongan suyuqlik bug‘larining ajratgan issiqligi ta’sirida suyuqlik yuzasidan 
ajarlib chiqaYotgan bug‘ miqdori Yonish uchun etarli bo‘lsa, Yonish jarayoni davom etadi, agar 
aksincha bo‘lsa o‘chib qoladi. 
Mana shu xoccalarga asoslangan holda suyuqliklar ikki turkumga bo‘linadi: 
1)
Agar suyuqlikning chaqnashi harorati Yopiq tigelda 61°C ga, ochiq tigelda 66
0
S teng 
Yoki kichik bo‘lsa, bunday suyuqliklar 
engil alangalanuvchi suyuqliklar
(EAS) deb ataladi. 
Ularga spirtlar, atseton, benzin va boshqa suyuqliklar kiradi. 
2)
Agar suyuqlikning chaqnashi harorati Yopiq tigelda 61°C dan, ochiq tigelda 66
0
C katta 
bo‘lsa, bunday suyuqliklar 
Yonuvchi suyuqliklar
(YOS) deb ataladi. Ularga Yog‘lar, mazut, 
glitserin va boshqalar kiradi. 

---

EAS o‘z o‘rnida uch guruhga bo‘linadi: 
§ 
aloxida xavfli 
EAS - chaqnashi harorti Yopiq tigelda -18
0
C, ochiq tigelda -13
0
C va undan 
kichik bo‘lgan;
§ 
doimiy xavfli EAS
- chaqnashi harorti Yopiq tigelda -18
0
dan
+23
0 
C gacha, ochiq tigelda 
-13
0
dan
+27
0
C bo‘lgan;
§ 
harorat ko‘tarilganda xavfli EAS
– bularga chaqnashi harorti Yopiq tigelda +23
0
dan
+61
0 
C gacha, ochiq tigelda +27
0
dan
+66
0
C bo‘lgan.