8-mavzu. Mahsulot, tovar (ish, xizmat) lar va ularni sotish hisobi

Kredit
6410 «Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarz (turlari bo’yicha)» 
(hisoblangan aktsiz soli-i va QQS so`mmasiga) 
Debet
9010 «Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar»
(mahsulot sotishdan tushadigan sof tushumga). 
Mahsulot xaridorga yuklab jo’natilganda aks ettirilgan tushum, ya’ni daromad 
so`mmasi ayrim hollarda qayta ko’rib chiqiladi hamda tuzatishlar kiritiladi. 
Bunday tuzatishlar ishlab chiqaruvchi tomonidan sotish bo’yicha chegirmalar 
berilganda yoki xaridor tomonidan Mahsulotlar qaytarilganda amalga oshiriladi. 
Mahsulotlar shartnoma shartlari bajarilmaganligi, ya’ni ularning sifati talabga 
javob bermaganligi, kelishilgan Mahsulot turlari jo’natilmagan bo’lsa yoki boshqa 
shunga o’xshash hollarda qaytariladi. Buning natijasida sotishdan tushum 
kamayishi aks ettirilishi lozim. Tushumni aks ettiruvchi 9010-schyotda mazkur 
jarayonni aks ettirish to’liq ochib berish tamoyiliga to’-ri kelmaydi. To’liq ochib 
berish tamoyiliga binoan sotishning umumiy hajmi, sotish bo’yicha berilgan 
chegirmalar hamda Mahsulotlarning xaridorlardan qaytarilish hollari hisob 
tizimida to’liq aks ettirilishi lozim. SHunga binoan sotishni aks ettiruvchi schyotga 
qarama qarshi ishlatiluvchi kontr schyotlar ishlatiladi. SHartnomalar bo’yicha 
berilgan 
chegirmalar 
9050-»Savdo 
chegirmalari» schyotining debetida), 
qaytarilgan Mahsulot yoki tovarlar esa 9040 –»Qaytarilgan tovarlar (Mahsulotlar)» 
schyotining debetida aks ettiriladi: 
A) 
Debet_9050-»Savdo_chegirmalari»_Kredit_4010_Olinadigan_schyotlar_B)_Debet_9040_–»Qaytarilgan_tovarlar_(Mahsulotlar)»_Kredit'>Debet
9050-»Savdo chegirmalari» 
Kredit
4010 Olinadigan schyotlar
B)
Debet
9040 –»Qaytarilgan tovarlar (Mahsulotlar)» 
Kredit 
6960 «Da’volar bo’yicha to’lanadigan schyotlar» 
V) Xaridorga so`mmalar qaytarilganda: 
Debet
6960 «Da’volar bo’yicha to’lanadigan schyotlar» 
Kredit
5110 Hisob-kitob schyoti 
Hisobot davri oxirida sotish bo’yicha ma’lumotlar umumlashtirilib, ularni 
moliyaviy natijalarni aniqlash maqsadida 9910 «Yakuniy moliyaviy natija» 
schyotiga olib borish kerak: 
1)