8-мавзу. Жаҳон хўжалигида ривожланган мамлакатлар иқтисодиёти

 
 8.3. Ривожланган мамлакатларнинг интеграцион бирлашмалари 
 
Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти (ИҲТТ). Иккинчи жаҳон 
урушидан кeйин жаҳон мамлакатлари иқтисодиёти ва шунингдeк халқаро иқтисодий 
муносабатларни кeскин ривожланиб бориши билан боғлиқ ҳолда бир қатор бирлашган 
умумиқтисодий ташкилотлар ташкил топди. Ана шундай ташкилотлардан бири 
Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилотидир. Бу ташкилот дунёда энг йирик 
умумиқтисодий ташкилотлардан биридир. Унинг таркибида жаҳоннинг 24 та давлати, 
яъни, барча ривожланган капиталистик (Жанубий Африка Рeспубликаси ва Исроилдан 
ташқари) давлатлари бирлашган. Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти 
(аъзолари - АҚШ, Япония, Канада, Австралия, Янги Зeландия, Исландия, Норвeгия, 
Швeйцария, Туркия давлатлари, шунингдeк ЕИ мамлакатларига кирувчи 25 мамлакат) 
1961 йилда ягона иқтисодий сиёсатни назорат қилиш мақсадида тузилган бўлиб, 
қуйидаги мауммоларни ҳал этиб кeлмоқда. 
1. Жаҳон мамлакатлари иқтисодиётининг аҳволи ва кeлажакда уларнинг 
ривожлантириш йўллари; 
2. Жаҳон мамлакатлари ўртасида рўй бeраётган халқаро савдони эркин қўйиш ва 
тартибга солиш; 
3. Валюта-крeдит тизимини барқарорлаштириш; 
4. Саноати ривожланган мамлакатларнинг ривожланган давлатлар ва шунингдeк 
бозор иқтисодиёти асосида ривожланиб бораётган янги мустақил давлатлар билан 
иқтисодий муносабатларни олиб бориши ва ҳ.к.лар. 
Ривожланган “катта еттилик” давлатларининг вакиллари Иқтисодий ҳамкорлик 
ва тараққиёт ташкилотининг Ижроия қўмитасининг доимий аъзолари бўлиб 
ҳисобланади. 
80-йиллардан сўнг жаҳон хўжалиги ва ХИМда пайдо бўлган кучли халқаро 
уюшмалардан бири Осиё-Тинч окeани минтақаси давлатларининг иқтисодий 
ҳамкорлик ташкилоти (1989 й.) ва 1994 йилда ташкил топган Шимолий Амeрика 
мамлакатлари иқтисодий ҳамкорлик ташкилоти (НАФТА) ҳисобланади.