8. Mavzu: Gruntlarning tarkibi, klassifikatsiyasi va aniqlash usullari. Gruntlarning fizik va mexanik xossalari

XVIII BOB INJENHRLIK GHOLOGIYAS1 FANINING MAZMUN1

8.Mavzu:
Gruntlarning tarkibi, klassifikatsiyasi va aniqlash usullari. Gruntlarning fizik va mexanik xossalari.
Reja:
1. Gruntlarning granulometrik tarkibi
2.Gruntlarning fizik-mexanik xossalari
3.Gruntlarning mineral tarkibi va tuzilishining, ularningfizikmexanik xususiyatlariga ta’siri


Grunt - deb yer qatlamining eng yuqori qismida yotuvchi jinsiga aytiladi. Kishilaring injenerlik faoliyati muhitida bo‘lgan har qanday tog' jinsi va tuproqqa aytiladi.
Granulometrik tarkibi - jins qoya tarzidagi gruntlar, ularning zarrachalarining yirikligi va ularning xajmi bo’yicha necha foizni tashkil qilishiga qarab bir necha granulometrik tarkibga bo’linadi:

• 
  yiriklik zarrachalari o’lchami 2 mm dan 200 mm gacha bo’lgan va ular 50% ni tashkil qilgan yirik shag’al qoya tarzidagi gruntlardur;
  
• 
  yiriklik zarrachalar o’lchami 2 mm gacha bo’lgan va ular gruntda 25%ni tashkil etgan qumlar tarzidagi gruntlar.
  

Gruntning quyidagi turlari mavjud: jins qoyatosh tarzidagi, yirik shag’al tarzidagi, qumsimon va gilsimon.
Klassifikatsiyasi:


Jins qoyatosh tarzidagi gruntlar - tsementlangan suvga chidamli, ularni siqilishdagi mustahkamligi 5MPa gacha bo’lib ular tutash qatlam hosil qilib yotadi.


Yirik shag’al gruntlar - shag’al, harsang tosh bo’lib, ulardagi yirik toshlardagi og’irlik miqdori umumiy og’irlikning 50%dan ortig’ini tashkil etadi.