8-мавзу. Бозор сегментацияси ва харидорлар турлари

Истеъмол буюмлари харидорлари сегментация белгилари жуда хилма-хилдир, бу белгиларни танлаш жараёни жуда муракқаб.
Географик белгилар ўзи маъмурий чегараланишини, ерни ҳолатига қараб бўлинишини, иқлимий, худудий, вилоят, район бўлинишларни ўз ичига киритади.
Масалан, харидор қайси маъмурий территориал чегарада кўпроқ жойлашган. Республикамизда 13 та территориал бўлинмалар бор. Бу бўлинмалар бир-биридан аҳолини зичлиги, сони ва ижтимоий-иқтисодий даражаси бўйича фарқ қилади. Аҳолининг ҳам сотиб олиш имкониятлари хар хил.
Шунингдек, бу территориал бўлинмалар ернинг ҳолатига қараб ҳам бир неча гурухларга бўлиниши мумкин. Масалан, серхосил, серсув водийлар, янги ўзлаштирилган ерлар, дашт, чул, ярим чул зоналари. Харидорларни сегментларга бўлишда Республикамизда ҳисобга олиниши зарур бўлган белгилардан яна бири, аҳолини урбанизация даражасидир. Яни ҳозирги вақтда Республика аҳолисининг фақат 35-40 фоизини шахарларда яшайди, колган 60-65 фоизи аҳоли еса қишлоқларда яшайди. Бу еса аҳолининг товарларга бўлган еҳтиёжларининг хусусиятини аниқлашга таъсир қилади.
Демографик кўрсаткичлар ҳам истеъмол буюмларига бўлган еҳтиёжларни шаклланишига катта таъсир етадиган фаолиятлардан ҳисобланади.
Чунки харидорларнинг ёши ўзгариши билан товарларга муносабати ўзгаради.
1. Амалиетда ёш мезонидан ҳам кенг фойдаланилади. Кейинги вақтларда бозорнинг енг авжланган секторига айланган ёшлар сектори худди шу мезонга асосланган ва бу сектор бозорда ўз иштироки учун кўраш олиб бораётган жуда кўп корхоналар диққат-еътиборида туради.
Республикамизда олиб борилаётган маркетинг фаолиятларида аҳоли асосан 5 гурухга бўлинади:

0. 
   мактаб ёшигача;
   
1. 
   мактаб ёшида;
   
2. 
   18-30 ёшгача;
   
3. 
   30-50 ёшгача;
   
4. 
   50 ёш ва ундан катталар.¹
   

2. Жинс масаласи бозорни табиий равишда сегментациялашнинг омили ҳисобланади. Аёлларнинг ерқакларга қараганда бошқача ўз еҳтиёжлари бор, улар маркетинг стратегияси воситаларига ҳам турлича муносабатда бўладилар, шу сабабли одатда бозорда аёллар сектори ажралиб туради, кийим-кечак, пояфзал, Қосметиқа бозорларида бу секторнинг ўрни айниқса катта.