8-mavzu: boshqaruv kompetensiyalari. Reja: Kompetensiya va kompetentlik tushunchalari. Boshqaruvchining tayanch kompetensiyalari

7)Natijani mo’ljalga olish
– rahbarning o’zi yoki komandasi ishidan kutilayotgan
natijaga butun e’tiborini qaratishi, murakkab, lekin erishsa bo’ladigan maqsadlarni
oldiga qo’yishi, butun kuchini shunga sarflash, maqsadga va hatto undan ortig’iga
erishish xususiyati.
Ushbu kompetensiyaga ega rahbar:
a) qiyin, ammo erishsa bo’ladigan maqsadlarni oldiga qo’yadi;
b) konferensiya va loyihalar uchun maqsadni aniq ishlab chiqadi;
c) har qanday qiyinchilikda ham ishonchni yo’qotmaydi;
d) erishilganlarni tahlil qilish hamda o’lchash uchun usullar qidiradi va topadi;
e) maqsadga erishish uchun uzluksiz va izchil chora-tadbirlarni taklif etadi;
f) ishni tugallash va muammoni hal etish uchun tish-tirnog’i bilan harakat
qiladi.
​
8)Moslashuvchan, qayishqoq bo’lish
– bu rahbardagi ishning yangicha
usullariga moslashuvchanlik, o’zining sevimli ishlash uslubini zamonaviylashtirishga
tayyor turish xususiyati.
Ushbu kompetensiyaga ega rahbar:
a) nafaqato’zishiga, balkio’zgahamkasblariishigahammunosibbo’ladi;
b) tashkilotning yangi tuzilma, usul va texnologiyalarga xayrixohligini bildiradi;
c) dastlabki strategiya muvaffaqiyatsiz chiqsa, boshqasini tanlay oladi;
d)qarama-qarshi vaziyat to’g’ri ekanligiga dalillar yetarli bo’lsa, oldingi
holatdan osonlikcha voz kecha oladi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda xulosa qiladigan bo’lsk, barcha turdagi
kompetensiyalar boshqaruv sohasini rivojlantirish bilan bir qatoda rahbar faoliyatini
samaradorligini belgilab beradi. Psixologiya fanida, xususan, uning “Boshqaruv
psixologiyasi” sohasida oxirgi paytlardabarcha turdagi kompetensiyalar aloida ajratilib
ko’rsatilmoqda va har bir turdagi kompetensiya o’ziga xos xususiyat kasb etadi.
4.Adaptatsiya jarayonini shakllantirish imkoniyatlari.
Adaptatsiya
(Lot. Adaptation – moslashuv)
degan ma’noni anglatadi va
moslashuv ikki ko’rinishda talqin qilinadi:
1)organizimning turli yashash sharoyitlariga moslashish;
2)sezgi azolarining o’ziga ta’sir etadigan qo’zg’atuvchilarga moslashishi

---

natijasida ularda sezgirlik darajasining o’zgarishi (mas, ko’zning yorug’lik yoki
qorong’ilikka moslashuvi).
Qo’zg’atuvchining 
ta’sir 
kuchi 
o’zgarishi 
bilan 
sezgirlik
hamo’zgaradi.Qo’zg’atuvchilar sust ta’sir etganda sezgirlik oshadi, kuchli ta’sir
etganda esa kamayadi. Adaptatsiya hodisasi hamma tashqi sezgilar (ko’rish, eshitish,
hid, ta’m, badan sesgisi) ga xosdir. Taktil, harorat, hid va ko’rish sezgilarida.
Adaptatsiya eshiish va og’riq sezgilarida kuchsizdir. Adaptatsiya ichki sezgilar (mas,
tashnalik, ochlik)ga nisbatan hosil bo’lmaydi. Shuningdek adaptatsiya organizmning
normal hayot faoliyatini saqlab turishni, atrof muhitning turli omillari: tempratura va
iqlimning o’zgarishi va boshqalar.
Boshqaruv sohasida xodimlarni yunaltirishda hal qiluvchi davr ularning o‘z
istagi yoki zaruratiga ko`ra, tanlagan va uning mehnat yo‘lini belgilaydigan kasbga
kirishish davridir. Bu davr shuning uchun ham hal qiluvchi, kishining mehnat yo‘li
bo‘lishi, bu yulda u qanchalik uzoq vaqt muvaffaqiyatli bora olishi ishlab chiqarishni
xodimlar o‘rtasidagi muomalani haqiqiy xodim sifatida, balki boshqa rolni malakali
xodim rolini qanchalik oson yoki qiyin, tez yoki sekin o‘zlashtirishiga bog‘liq.