8-laboratoriya ishi Kiyimga andoza olish texnologiyasi

8-laboratoriya ishi
Kiyimga andoza olish texnologiyasi

Paxta tikuv iplari ingichka, yaxshi seleksion navli va 1-2 tipli, oliy va birinchi nav tolalardan yigirilgan iplardan tayyorlanadi.

Katta pishiqlikka ega bo‘lgan, tekis va ravon ipni faqat qayta tarash yigirish sistemasida xalqali usulda ishlab chiqarish kerak.
Tikuv iplari ishlab chiqarishda nam xolatda pishitish usulidan foydalaniladi, natijada pishiqlik ortadi, ichki qarshilik kamayadi, buramlarni teng taqsimlanishi va ravonlik ta’minlanadi. Buram yo‘nalishi: birlamchi pishitishda – SZ yoki ZS, ikkilamchida esa – SSZ yoki ZZS. Ip mahsulotlari uchun ishlatiladigan iplar quruq xolatda pishitish mashinalarda tayyorlanadi.
Birlamchi pishitish uchun odatda engil pishitish mashinalari ishlatiladi (KM-661; KM-83-1TM). Ikkilamchi pishitishda esa engil va og‘ir pishitish mashinalari ishlatiladi (KM-83-1TM; KM-100-1TM; KM-132-2; KM-128). Ushbu mashinalardan tashqari xorijiy pishitish mashinalari xam ishlatilmoqda: Eliteks, SKP-225, Saurer Compact Twister bu Volkmann VTS-08-0-S. Hozirgi vaqtda tikuv iplarini ishlab chiqarishda halqasiz usuldan pishitish tajribasidan foydalanilmoqda.
Oqartirish va buyash uchun faqatgina toza patronlar yaroqli hisoblanadi. Oqartirish va buyash uchun alohida-alohida patronlar ishlatiladi. YAngi va ifloslangan patronlarni ishlatishdan oldin yuvish kerak, moy tekkan patronlarni yuvishdan oldin esa usti artiladi.
Buyash va oqartirish jarayonlarni yuqori bosim ostida ishlaydigan mashinalarida amalga oshiriladi (AKD-6-02; “Xisaka”).
Iplarni buyash va oqartirish uch bosqichda amalga oshiriladi: oq rangga buyaladigan xom iplarni oqartirish; xom iplarni qora rangga buyash; xom iplarni dastlabki qaynatish, bir vaqtda oqartirish va har xil ranglarga buyash.
Tikuv iplariga ishlov berish asosan ikki xil usulda amalga oshiriladi (1-rasm): kuydirish va merserizatsiyalash orqali (merserizatsiyalangan iplar) va appretlash yo‘li bilan (appretlangan iplar – yaltiroq va xira). Iplarning ko‘p miqdori (umumiy xajmning 85% gacha) appret yo‘li bilan ishlab chiqariladi.
Merserizatsiyalangan iplar va ip mahsulotlari ko‘proq dastlabki tayyorlash jarayonlaridan o‘tadi. Merserizatsiyalangan tikuv iplari chiroyli tashqi ko‘rinishga va yuqori fizik-mexanik xususiyatlarga ega. Birlamchi buramli, qiya pishitilgan va qo‘shilishlar soni kam bo‘lgan ip yaxshi merserizatsiyalanadi.
Oxirgi pishitish jarayonidan so‘ng, merserizatsiyalashdan oldin iplar maxsus mashinalarda kuydiriladi. Kuydirish natijasida ip yuzasidagi tola uchlari va iflosliklar yo‘qoladi. Ip tekis bo‘ladi, yorug‘likni yaxshi qaytaradi, yaltiroq bo‘ladi. Pishitilgan paxta iplari g‘altaklarga kufta o‘rash mashinasi DM-4 da amalga o‘raladi. Merserizatsiyalash va buyash uchun ip ma’lum massa va o‘lchamli g‘altaklarga qayta o‘raladi. G‘altaklarga o‘rash perimetri 1350 mm a eni 60 mm bo‘lgan motoviloda amalga oshiriladi. Motoviloda ma’lum bir uzunlikni o‘lchovchi hisoblagich va to‘xtatish mexanizmi o‘rnatilgan. G‘altakning massasi 70 g.
Merserizatsiya jarayoni ipga jilo beradi, buyashni mukammalashtiradi, pishiqlikni oshiradi. U merserizatsiyalovchi mashinalarda amalga oshiriladi va bunda iplar va ip mahsulotlari tarang xolatda va harakatda ishqorli eritmadan o‘tadi.
Ishqorli eritmada ishlov berilganda katta taranglikdagi iplarga ishlov berilganda undagi tolalar shishadi, jingalakligi kamayadi, yaltiroq tusga kiradi, pishiqligi va nam o‘tkazuvchanligi ortadi, chuqur va tez buyalish xususiyatiga ega bo‘ladi.
Sulfat kislota bilan ishlov berayotganda uning konsentratsiyasi 1,5 % dan oshmasligi kerak. Undan yuqori konsentratsiya paxta tolasini emiradi. Namligi 7-8 % bo‘lgan, quritilgan g‘altaklardagi iplar M-150-2 qayta o‘rash mashinalarida yopishib qolishi hisobiga uzilish ko‘paymasligi uchun past tezlikda konus bobinalarga o‘raladi.