Qora kaptar -columba eversmanni Бурый голубь Tip--xordalilar--(Chordata)

Qora kaptar -Columba eversmanni
Бурый голубь

*Tip--Xordalilar--(Chordata)
*Kenja tip --Umurtqalilar--(Vertebrata)
*Katta sinf--To'rtoyoqlilar--(Tetrapoda)
*Sinf--Qushlar--(Aves)
*Katta turkum-Каптарсимонлар (Columbiformes)
*Turkum—Kaptarlar—(Columbae)
*Tur– Qora kaptar (Columba eversmani)
Qora kaptar[1] ( lat. Columba eversmanni ) — kaptarlar oilasiga mansub osiyo qushlari turi [ 2] . Lotincha o'ziga xos nom rus tabiatshunosi , zoologi , shifokori va sayohatchisi - Eduard Aleksandrovich Eversman (1794-1860) sharafiga berilgan. O'zining patlari rangi va konstitutsiyasi bo'yicha u qoya kaptariga o'xshaydi. O'lchamlari: erkaklar uzunligi 279-305 mm, urg'ochilar 190-201 mm, qanoti 190-210 mm, dumi 95-105, metatarsus 22-28 mm, tumshug'i 15-20 mm. Erkaklarning qanotlari 63 sm ga yaqin.Voyaga yetgan qushlarning rangi asosan kulrang-kulrang, orqa va qanotlarining old tomonida aniq jigarrang qoplama bilan qoplangan. Pastki va yuqori quyruq zamin rangidan ancha quyuqroq. Boshning yuqori qismi, ko'krak va guatr sharob-pushti qoplamaga ega. Yon va bo'yinning orqa tomoni yashil rangli metall nashrida (ba'zi hollarda bu porlash binafsha rangga aylanadi), hosilda mis-qizil rangga aylanadi. Orqa va bel qismi juda och, och mavimsi, ba'zan deyarli oq rangga ega. Orqa tomonning old tomonida patlar keng tutunli-jigarrang chegaraga ega
Tashqi tuzilishi. Birlamchi uchish patlari qora-jigarrang rangga ega, ichki to'rning ochiq kulrang asosiy yarmi. Ikkilamchi parvoz patlari quyuq uchlari bilan och kulrang. Pastki qanot qoplamalari ochiq kulrang yoki oq rangga ega. Quyruq patlari jingalak kulrang, cho'qqisiga qarab quyuqroq va tepaga yaqin joyda deyarli qora rangga ega. Yuqori qanot qoplamalari kuchli jigarrang. Qanot bo'ylab ikki qator qora dog'lar mavjud bo'lib, ular ikkita intervalgacha chiziq hosil qiladi. Gagasi tagida quyuq kulrang, tepasida yashil-sariq rangda. Oyoqlari go'sht-pushti, qizg'ish yoki sarg'ish. tepasida yashil-sariq rangda. Oyoqlari go'sht-pushti, qizg'ish yoki sarg'ish. tepasida yashil-sariq rangda. Oyoqlari go'sht-pushti, qizg'ish yoki sarg'ish.Iris sariq yoki somon sariq rangga ega. Yosh qushlarning patlarida metall jilo yo'q, umuman olganda ularning patlari xira va jigarrang rangga ega.
Hayot tarzi. Ular odatda suv manbalari yaqinida joylashadilar. Cho'l pasttekisliklari, to'qayzorli cho'l daryo vodiylari, to'raga bog'lari, teraklar, qarag'aylar, eski tashlandiq bog'lar, qirg'oq bo'yidagi baland qoyalar afzal ko'riladi.1200 m balandlikdan ko'tarilmaydi. Qora kaptarlar qish uchun uchib ketishadi , asosan Pokiston va Shimoliy Hindistonda qishlashadi. Oʻrta Osiyoda (Oʻzbekiston, Turkmaniston, Qozogʻiston) suv manbalariga (daryolar, soylar, togʻ koʻllari va boshqalar) yaqin joylashgan boʻlib, bu turlarning togʻ oldi va tekisliklarda tarqalgan. Zaravshon daryosi vodiysi boʻylab tik qirgʻoqlar koʻpincha ekin maydonlariga yaqin joyda joylashadi. Oʻzbekistonda past togʻli hududlar tomon tortiladi, tekisliklarda kamroq tarqalgan . Tyan-Shan va Tsamiro-Olay tog' tizmalarida u daryolarning baland qoyalarida, ayniqsa ularning tog' etaklaridan tekisliklarga chiqishida joylashadi. Bundan tashqari, bu tur odamlar kamdan-kam tashrif buyuradigan ichi bo'sh terak bog'larini afzal ko'rgan holda, daraxt plantatsiyalarida uy quradi. Shahar chekkasida ular ba'zan eski tashlandiq bog'larga joylashadilar. Ular shahar bog'lari va bog'larida juda kam uchraydi va faqat bahor va kuzgi migratsiya paytida 
Ko‘payishi Ular aprel oyida uy qurishni boshlaydilar. Uyalar turangalar, teraklar, tutlar va chinorlar kovaklariga oʻrnatiladi, ular jarlardagi eski gʻaltak burmalari yoki turli boʻshliqlar, jarlar, yoriqlarni egallaydi, baʼzan eski saksoq uyalariga joylashadi. So'nggi yillarda yuqori kuchlanishli elektr uzatish liniyalarining beton ustunlarining ichi bo'sh uchlarida uy qurish holatlari qayd etilgan. Uya qurilishi kichik va yumaloq. Odatda 2-3 ta oq tuxum qo‘yadi, ularning o'lchamlari 33-38 × 25-28 mm. Ular boshqa kaptarlar kabi uyaga va umuman jo'jalarga g'amxo'rlik qilishadi. Mavsum davomida 2 yoki 3 marta nasl beradi
Oziqlanishi.Faqat kunduzgi soatlarda faol. Ular ertalab va kechqurun ovqatlanish uchun uchib ketishadi, garchi ularni kun bo'yi ovqatlanish joylarida topish mumkin. Oziqlantirish va sug'orish uchun parvozlar ba'zan kamida 7-12 km uzunlikda bo'lishi mumkin. Ovqatlantirilgandan so'ng, kaptarlar tojning juda qalin qismida daraxtlar orasida dam olish uchun o'tirishadi. Kechqurungacha ular tunash uchun joylashadilar. Boshqa kaptarlar singari, ular yovvoyi va madaniy o'simliklarning urug'lari bilan erga oziqlanadilar, dukkakli va donli ekinlarni afzal ko'radilar . Beda o'sadigan joylarda ular ko'pincha uning urug'lari bilan oziqlanadilar. Bahor va kuzda, migratsiya paytida, ular bug'doy dalalarida keng tarqalgan. Kuzda ular safora dalalariga ham bajonidil tashrif buyurishadi.. Kichik salyangoz chig'anoqlari va o'simlik tugunlari ba'zan qushlarning oshqozonida ham topilgan [3] .