8-bilet savol

7b .1-savol Mayda korxonalar bu yo’nalishda juda sust rivojlanishmoqda. Taklif etilayotgan tovar va xizmatlarni sotish bozori istiqbolini belgilash zarurati mayda korxona egalarini marketingni turli yo’nalishlari bilan mustaqil ravishda shug’ullanishga majbur qiladi. Ammo bilimlarni yetishmasligi va bu biznes yo’nalishiga yaxlit yondashuvni bo’lmasligi bu ishlar samarasini yo’qqa chiqaradi.Servis firmasini chet el bozorlariga chiqqishida marketing mutaxassislari oldiga ular bizni amaliyotimizda yechadigan vazifalardan ancha farqlanib turuvchi yangi vazifalar yuzaga keladi. bu vaziyatda ishlab chiqaruvchi boshqa mamlakatdagi ommaviy iste’molchini turli ta’b, odatlarini hisobga olishi zarur.Chet el bozorlariga kirishda servis firmasi avvalo, boshqa mamlakat iste’molchilarini mo’ljallarini, etno milliy madaniyatida oilaviy bog’liqlar ahamiyatini, an’analar va ta’lim tizimini o’zaro munosabatini, shuningdek aholini hayot tarzi va ularni iste’mol standartlarini hisobga olishlari lozim. Shu bilan birgalikda boshqa davlat aholisi ichidagi muhim etnik, diniy va hududiy iste’molchilar segmentini aniqlash ham o’ta muhimdir. Bu holda marketing bo’yicha mutaxassisga iste’molchilar xatti-harakatiga bevosita aloqador bo’lmagan kundalik xatti-harakat, his-ruhiy holat, lingvistik kabi ko’pgina mayda-chuydalarni hisobga olishga to’g’ri keladi.Chet el iste’molchialrini hayotiy mo’ljallarini va odatlarini o’ziga xosligi, shuningdek ular talablarini nodatiy segmentlanishi boshqa davlat xizmat ishlab chiqaruvchilarini yangi bozorda o’z servis mahsulotlarini sotish taktikasini tuzatishga majbur qiladi.


7b .2-savol Xizmat sifatini iste’molchi tomonidan baholanishini to’liq xato deb hisoblash ham kerak emas. U axir xizmat natijalarini funksional-amaliy jihatlarini baholayapti, bu esa uni baholashi ahamiyatini keskin oshiradi. Bundan tashqari, iste’molchilar umuman olganda baholashni kollektivli subyekti sifatida namoyon bo’ladi, bu esa ham ishlab chiqaruvchilar, ham davlat nazorat organlari tomonidan rad etilishi mumkin emas.Bularni hammasi xizmat sifatini aniqlashda ikki tomonlama yondashuvni, ya’ni ishlab chiqarish fizikaviy (fiksasiya qilish, hisoblash, raqamli shaklda aks ettirish imkoni bo’ladigan) ko’rsatkichlarni hisobga olish, shuningdek iste’molchilarni subyektiv baholarini hisobga olish mavjudligini belgilaydi. Oxirgisi har bir alohida holatalrda nojiddiy tavsifga ega bo’ladi, ular iste’molchilarni shaxsiy xususiyatlariga, odatlariga, milliy an’analariga va boshqalarga bog’liq. Shuning bilan birga minglab iste’molchilar tomonidan sifat haqida bildirilgan o’xshash taqrizlar obyektiv tavfsifga ega bo’ladi va xizmat ishlab chiqaruvchilari tomonidan muzokara qilinmaydigan fakt sifatida qabul qilinishi kerak. Oqilona raqobatbardoshlik nazariyasiga ko’ra, iste’molchilarni qoniqqanlik darajasi servis sifatini nazorat qilishni muhim mezoni hisoblanadi. Xizmatlarni kutilayotgan va faktik parametrlari o’rtasidagi farq kattaligi aniq servis firmasini ish samaradorligi darajasidan dalolat beradi. Bu farq iste’molchilar ongida yomon tomonga qanchalik katta bo’lsa, ushbu firmani xizmat ko’rsatishi shunchalik kam samarali bo’ladi. Xususan doimiy mijozlar o’rtasida xizmat ko’rsatishdan qoniqqanlik darajasini pasayishi ishlab chiqaruvchi uchun xavfli ko’rsatkich hisoblanadi. Agar hamma mijozlarni 25-30 % xizmat ko’rsatishdan qoniqqanligini ushbu firmani iste’molchilari bo’lib qolishga tayyorligini bildirsa, u holda bu ko’rsatkichlar sifat standartlari nuqtai nazaridan bu servis tashkiloti uchun juda yaxshi hisoblanadi. Aynan shunday yondashish hozirgi paytda jahon servis amaliyotida mustahkamlanib bormoqdaki, bunda iste’molchiga mo’ljal olish servis faoliyatidagi iqtisodiy mezonlar kabi muhim ahamiyatga ega bo’lmoqda.