№8 Amaliy mashg’ulot. Issiqlik eltuvchilarning quduq tanasida harakatlanganda issiqlik yo‘qotishini hisoblash

Qatlamlardagi haroratning holati va uning ishlash jarayonida o'zgarishi 
Qatlam haroratining boshlanqich kattaligi va uning taqsimlanishi konning 
geotermik sharoitlari bilan belgilanadi. Odatda, neftkonlarining harorati mazkur 
geologik hudud’ning o'rtacha geotermik gradientiga mos keladi. Lekin ba'zida 
qatlam haroratini bu kattalikdan bir muncha farq qilishi kuzataladi. Unda qatlam 
harorati ko'tarilgan yoki pasaygan qisoblanadi. Yer qobiqining yuqori haroratli 
hududi geotermal hudud deb ataladi. Neft konini ishlash jarayonida uning qatlam 
harorati bir qancha o'zgarishi mumkin. Bu holat qatlamga qar hil moddalarni, 
asosan, qatlamning boshlanqich haroratiga nisbatan boshqacha haroratdagi suvni 
haydashda, shuningdek qatlamdagi ekzotermik reakciyalar natijasida yuzaga keladi. 
qazib olinayotgan suyuqlik va gazning, shuningdek qatlam jinsida sirqiyotgan 

---

moddalarning gidravlik ishqalanishi natijasida ham qatlam harorati kam darajada 
bo'lsada o'zgaradi. 
Qatlam haroratini er ostida taqsimlanishi va vaqt davomida o'zgarishiga 
konning haroratiy tarzi deb ataladi. Neftqatlamlarida haroratning o'zgarishi asosan 
issiqlik o'tkazuvchanlik va konveksiya qisobiga yuzaga keladi. 
Neftqatlamlari atrofdagi jinslardan va boshqa qatlamlardan issiqlikka nisbatan 
ajratilmagan (teploizolyaciya). Shuning uchun neftqatlamining biror bir hudud’ida 
boshqa hudud’larga nisbatan haroratning o'zgarishi issiqlik o'tkazuvchanlik tufayli 
issiqlikni uzatilishi va hayta taqsimlaiishiga olib keladi. qatlamdagiga nisbatan 
boshqa haroratdagi suvni unga haydash va qatlam haroratidagi neftni olish 
qatlamdagi harorat va issiqlikni o'zgarishiga olib keladi. 
 
Issiqlik eltuvchilar bilan neftni siqib chiqarish mexanizmi. 
Qatlam haroratining boshlanqich kattaligi va uning taqsimlanishi konning 
geotermik sharoitlari bilan belgilanadi. Odatda, neftkonlarining harorati mazkur 
geologik hudud’ning o'rtacha geotermik gradientiga mos keladi. Lekin ba'zida 
qatlam haroratini bu kattalikdan bir muncha farq qilishi kuzataladi. Unda qatlam 
harorati ko'tarilgan yoki pasaygan qisoblanadi. Yer qobiqining yuqori haroratli 
hudud’i geotermal hudud’ deb ataladi. Neftkonini ishlash jarayonida uning qatlam 
harorati bir qancha o'zgarishi mumkin. Bu holat qatlamga qar hil moddalarni, 
asosan, qatlamning boshlanqich haroratiga nisbatan boshqacha haroratdagi suvni 
haydashda, shuningdek qatlamdagi ekzotermik reakciyalar natijasida yuzaga keladi. 
qazib olinayotgan suyuqlik va gazning, shuningdek qatlam jinsida sirqiyotgan 
moddalarning gidravlik ishqalanishi natijasida ham qatlam harorati kam darajada 
bo'lsada o'zgaradi. qatlam haroratini er ostida taqsimlanishi va vaqt davomida 
o'zgarishiga konning haroratiy tarzi deb ataladi. Neftqatlamlarida haroratning 
o'zgarishi asosan issiqlik o'tkazuvchanlik va konvekciya qisobiga yuzaga keladi.
Neft qatlamlari atrofdagi jinslardan va boshqa qatlamlardan issiqlikka 
nisbatan ajratilmagan (teploizolyasiya). Shuning uchun neftqatlamining biror bir 
hududida 
boshqa hudud’larga nisbatan haroratning o'zgarishi issiqlik 
o'tkazuvchanlik tufayli issiqlikni uzatilishi va hayta taqsimlaiishiga olib keladi. 
qatlamdagiga nisbatan boshqa haroratdagi suvni unga haydash va qatlam 
haroratidagi neftni olish qatlamdagi harorat va issiqlikni o'zgarishiga olib keladi.