8 -ma’ruza. İnternet tarmaǵı, shólkemlestiriw principleri (ip táriyipleniwi, tsp/ip steki, xizmetler). Reja

IP - telefoniya tushunchasi

IP (Internet Protocol) tarmoqning barcha qismlarida qo‘llaniladi. U past tezlikdagi kirish kanallari va yuqori tezlikdagi liniyalar uchun ham moslashgan. IP texnologiyalari barcha turdagi jo‘natmalarni bir qatorga birlashtiradi. Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari orqali telefon so‘zlashuvlarini tashkil etishning samarali usuli, IP texnologiyasining ilovalaridan biri bo‘lgan IP telefoniya hisoblanadi. U iqtisodiy tomondan foydali bo‘lib, foydalanuvchiga telefon so‘zlashuvlar uchun kam bo‘lgan harajatlarni talab etuvchi telefon xizmatlarini taklif etadi.

IP ga asoslangan tarmoqlarda barcha ma’lumotlar: ovoz, matn, video, kompyuter dasturlari yoki boshqa turdagi barcha axborotlar paketlar ko‘rinishida uzatiladi. IP tarmoq orqali ovozlarni uzatish jarayoni bir necha bosqichdan iborat:
Birinchi bosqichda ovoz raqamlanadi. Keyin raqamlangan ma’lumotlar ma’lumotlarning fizik hajmini kamaytirish maqsadida tahlil etiladi va qayta ishlanadi. Odatda shu bosqichda ortiqcha tanaffuslar va tovush shovqinlari yo‘qotiladi hamda jipslashtiriladi.
Navbatdagi bosqichda qabul qilingan ma’lumotlar ketma-ketligi paketlarga bo‘linadi va unga qabul qiluvchining manzil-axborot protokoli hamda xatolarni tuzatishga doir qo‘shimcha ma’lumotlar qo‘shiladi. Shu vaqtda paketni bevosita tarmoqga uzatilishidan avval uning tashkil topishi uchun kerakli miqdordagi ma’lumotlarni vaqtincha to‘planishi yuz beradi.
Qabul qilingan paketlardan axborotlarni ajratib olish ham bir necha bosqichlardan iborat.
Ovoz paketlari qabul qiluvchi terminalga yetib kelgach, avval uning ketma-ketlik tartibi tekshiriladi. IP tarmoq yetkazish muddatini kafolatlamaydi, tartib raqami yuqori bo‘lgan paketlar avvalroq borishi va ular orasidagi intervallar ham o‘zgarib turishi mumkin. Dastlabki ketma-ketlikni va sinxronlashtirishni tiklash uchun paketlarni vaqtincha to‘planishi yuz beradi. Lekin ba’zi paketlar uzatish davrida yo‘qotilishi yoki jo‘natilishiga ajratilgan vaqtdan o‘tishi mumkin. Odatda qabul qiluvchi terminali yo‘qolgan yoki kechikkan paketlarni qayta so‘rashi mumkin. Ovozlarni uzatish usuli ushlanishlarga tanqidiy qaraydi. Bunday holda olingan paketlar asosida yo‘qolganlarni taxminan tiklaydigan approksimatsiya algoritmi yoqiladi yoki bu yo‘qolishlar e’tiborga olinmasdan, bo‘shliqlardagi ma’lumotlar bilan tasodifiy ravishda to‘ldiriladi.