8- maruza Elektr zanjirlarning sinusoidal signal ta`siridagi xususiyatlarini hisoblash. Sinusoidal elektr tebranishlar. Garmonik tok zanjirlarining umumiy tavsiflari

Qarshilik orqali garmonik tok o‘tishi. Agar qarshilikka kuchlanishni ulasak, qarshilik orqali quyidagi miqdordagi garmonik tok o‘tadi:
(4.1.3)

4.1.3-rasm. Qarshilik orqali garmonik tok o‘tishi.

4.1.4 -rasm. Qarshilikda garmonik tok va kuchlanish fazalari.
Keltirilgan grafikdan shunday xulosa qilish mumkinki, qarshilik orqali o‘tayotgan tok va kuchlanishlarning fazalari bir biriga mos keladi va bir paytda maksimum qiymatga erishadi. Fazalar bo‘yicha mos kelgan tok va kuchlanish bir xil ishoraga ega bo‘ladi (musbat yoki manfiy).
Bu holatda fazalar bo‘yicha siljish nolga teng, ya`ni:
(4.1.4)
Qarshilik orqali tok va kuchlanish o‘tar ekan. Om qonuni quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
(4.1.5).
O‘tkazuvchanlik   orqali ifodalasak quyidagi ifodani olamiz:

Quvvatning bir davr ichidagi o‘rtacha qiymati aktiv quvvat deb ataladi.
(4.1.6)

O‘tkazgichning qarshiligi o‘zgaruvchan tokda doimiy tokdagiga qaraganda ko‘proq bo‘ladi (tashqi ta`sirlar oqibatida).
O‘zgaruvchan tokdagi o‘tkazgichning qarshiligi aktiv qarshilik deb ataladi.
Induktivlik g‘altak orqali garmonik tok o‘tishi. Induktivlik orqali quyidagi garmonik tok o‘tayotgan bo‘lsin:
(4.1.7).
Elektr yurituvchi kuch quyidagicha ifodalanadi:
(4.1.8).
Induktivlikdagi kuchlanish quyidagicha ifodalanadi:

Olingan formuladan shunday xulosa qilish mumkin: induktivlikdagi kuchlanish burchak miqdorida tokdan ilgarilab ketmoqda.
(4.1.9)



4.1.5 - rasm. Induktiv g‘altakda kuchlanish burchak miqdorida tokdan ilgarilab ketishi.
Ushbu holat uchun Om qonuni quyidagicha aniqlanadi:
(4.1.10)
 ushbu miqdor induktiv qarshilik deb ataladi. Unga teskari bo‘lgan miqdor esa induktiv o‘tkazuvchanlik deyiladi.
(4.1.11).
Induktivlikdagi quvvat miqdori quyidagicha aniqlanadi:

Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, induktivlik orqali garmonik tok o‘tganda, energiyaning manba bilan induktivlik o‘rtasida tebranishi hosil bo‘ladi, natijada quvvat nolga teng bo‘ladi.