76-mavzu: Mehnat resurslari va mehnat vositalari bilan ta’minlanganlik va ulardan foydalanish samaradorligi tahlili

4.TASHKILIY-IQTISODIY XUSUSIYATLAR
I.P. V. G. DUBININ Korxona sifatida I.P. V.G.Dubinin IP Dubinin V.G. 8.09.2003 yilda Komsomolsk-na-Amur shahridagi markaziy tuman ma'muriyatining ro'yxatga olish palatasida ro'yxatga olingan (1977RPK guvohnomasi), Komsomolsk-na-Amur shahrida 8.09.da Davlat soliq inspektsiyasida ro'yxatga olingan. 2003 yil (INN 3042270303500097). Do'konning asosiy maqsadi ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish va daromad olishdir. Tashkilot o'z mahsulotlari, tovarlari, ishlari, xizmatlariga bo'lgan ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish va olingan foyda asosida mehnat jamoasi ishtirokchilari va a'zolarining iqtisodiy manfaatlarini amalga oshirish uchun iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish uchun tashkil etilgan. Maqsad va vazifalarga erishish uchun kompaniya quyidagi tadbirlarni amalga oshiradi: 1. Savdo va xarid faoliyati, shu jumladan ulgurji savdo iste'mol tovarlari, oziq-ovqat mahsulotlari, sanoat va texnik mahsulotlar; 2. Tashqi iqtisodiy faoliyat; 3. Ishlab chiqarish va sotish oziq-ovqat mahsulotlari, iste'mol tovarlari; 4. Ofis buyumlari va interyer buyumlarini ishlab chiqarish va sotish; 5. Sotilgan tovarlarga texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha servis markazlarini tashkil etish; 6. Qurilish, ta'mirlash va qurish, montaj qilish, ishga tushirish ishlari, qurilish materiallari ishlab chiqarish; 7. Ulgurji, chakana va komissiya savdosi; 8. Maishiy xizmatlar; Korxonaning oliy boshqaruv organi bosh direktor hisoblanadi. Bosh direktor bevosita bo'ysunadi: butun do'konlar tarmog'ining direktorlari, katta kassirlar, katta sotuvchilar, kassirlar, sotuvchilar, omborchilar, ma'murlar va yordamchi ishchilar. Firma a'zolari va ishchi kuchi o'rtasidagi munosabatlar korporativ javobgarlik to'g'risidagi shartnoma bilan tartibga solinadi. Har bir xizmat va xodimlar bo'limlar to'g'risidagi nizom va xodimlarning lavozim yo'riqnomalari asosida ish olib boradi, unga ko'ra boshqaruv tizimidagi o'rni, roli, asosiy vazifalari, majburiyatlari, huquqlari, bajarilgan ish uchun javobgarligi belgilanadi. Do'kon xodimlarining mehnat munosabatlari shartnoma asosida quriladi. Har bir xodimning mehnat daromadi uning shaxsiy daromadi bilan belgilanadi hissasini hisobga olgan holda yakuniy natijalar tashkilotning ishi soliqlar bilan tartibga solinadi va maksimal hajm bilan cheklanmaydi. Buxgalteriya hisobining asosiy ko'rsatkichlari va moliyaviy hisobotlar I.P. V.G.Dubinin oxirgi ikki yil uchun jadvalda keltirilgan. 1-jadval. Moliyaviy natijalar IP Dubinin faoliyati Ko'rsatkichlar Ishlab chiqarish hajmi, ming rubl Xodimlarning rentabelligi, ming rubl Sotish foydasi Bir xodimning o'rtacha yillik ishlab chiqarishi, ming rubl Boshqa xarajatlar, jami, ming rubl Soliq to'lashdan oldingi foyda (zarar), ming rubl Soliqlar va chegirmalar, ming rubl Sof foyda (zarar), ming rubl Korxonaning muvaffaqiyatli moliyaviy-xo'jalik faoliyatini va kelgusida rivojlanishini ta'minlash uchun kompaniya strategiyasini ishlab chiqish va samarali nazorat qilish. Kompaniya xodimlari uchun eng kam ish haqi Rossiya Federatsiyasi qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Ish haqining shakli, tizimi va miqdori, shuningdek xodimlarning daromadlarining boshqa turlari kompaniya tomonidan xodimlarning kasbi, malakasi, bajarilgan ishning murakkabligi va shartlariga qarab mustaqil ravishda belgilanadi. Shartnoma bo'yicha ishchilar, agar xodim va tashkilot o'rtasida o'zaro kelishuv mavjud bo'lsa, ish haqi shaklida ham, foyda ulushi shaklida ham haq olishlari mumkin. Do'kon xodimlari ijtimoiy, tibbiy sug'urta, ijtimoiy Havfsizlik ishchilar, xizmatchilar uchun belgilangan tartibda va shartlarda davlat korxonalari RF. Do'kon xodimlarining mehnat munosabatlari, shu jumladan ularning ijtimoiy va pensiya ta'minoti, shuningdek, masalalar ijtimoiy rivojlanish kompaniyalar do'konning ichki hujjatlarida, shu jumladan jamoa shartnomasida belgilanadi. Shunday qilib, tashkilotning asosiy maqsadi yoritiladi, asosiy moliyaviy ko'rsatkichlar aniqlanadi, mehnatga haq to'lash tizimi va mehnat sharoitlari batafsil yoritiladi, tashkilot ichidagi boshqaruv tizimi yoritiladi. 2.2 TASHKILOTDA MEHNAT TAKLIFINING TAHLILI Mahsulot ishlab chiqarish ko'p jihatdan korxonaning mehnat resurslari bilan ta'minlanishi va ulardan foydalanish samaradorligiga bog'liq. Mehnat resurslarini tahlil qilishda quyidagilar aniqlanadi: Korxonani soni, tarkibi, tuzilishi, malaka darajasi bo'yicha kadrlar bilan ta'minlash; Kasbiy xodimlar va malaka darajasining rejalashtirilgan vazifalarga muvofiqligi; Mehnat resurslari harakatining shakllari, dinamikasi va sabablari; Ish vaqtidan foydalanish; Mehnat unumdorligi darajasi; Mehnat unumdorligini oshirish zahiralari va uning mahsulot ishlab chiqarish dinamikasiga ta'siri. Korxonani mehnat resurslari bilan ta'minlash toifa va kasblar bo‘yicha xodimlarning haqiqiy sonini rejalashtirilgan ehtiyoj bilan solishtirish yo‘li bilan aniqlanadi. Korxonaning eng muhim kasblar bo‘yicha kadrlar bilan ta’minlanishi tahliliga alohida e’tibor qaratilmoqda. Tahlil shuningdek, ishchilarning yoshi, ish staji, ma'lumoti bo'yicha tarkibidagi o'zgarishlarni o'rganadi, shuningdek ishchilarni ishdan bo'shatish sabablarini o'rganadi. Butun PPP sonining tuzilishi va mutlaq og'ishlarini tahlil qilish uchun quyidagi shakldagi analitik jadval tuziladi: Jadval 2. Korxonaning kadrlar tarkibini tahlil qilish 2-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davrida barcha toifadagi sanoat va ishlab chiqarish xodimlari soni rejaga nisbatan 7 kishiga kamaygan va 98,16 foizni tashkil etgan. Shu bilan birga, asosiy va yordamchi ishchilar soni 41 kishiga kamaydi va 87,9 foizni tashkil etdi. Xodimlar soni 16 nafarga oshib, 206,7 foizni, rahbar va mutaxassislar soni esa 18 nafarga (164,3) tashkil etdi. Turli toifadagi xodimlar ishlab chiqarish jarayonida turli xil rol o'ynashi va menejerlar va mutaxassislar mahsulot ishlab chiqarishda bevosita ishtirok etmasligi sababli, ularning sonining rejaga nisbatan ko'p bo'lishi ish haqi fondining ko'payishiga, mehnatning kamayishiga olib kelishi mumkin. mahsuldorlik va umumiy yomonlashuv. mehnat ko'rsatkichlari. Ishchilar sonining tuzilishi va mutlaq og'ishlarini tahlil qilish uchun quyidagi shakldagi analitik jadval tuziladi: Jadval 3. Korxona ishchilari tarkibini tahlil qilish 3-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davrida ishchilar soni rejaga nisbatan 41 kishiga kamaygan va 87,87% ni tashkil etgan. Asosiy ishchilar soni 1 kishiga kamaydi va 99,62% ni, yordamchi ishchilar esa 40 kishiga (45,95%) tashkil etdi. Korxona ishchilarining malaka darajasini tahlil qilish uchun ishchilarning haqiqiy o'rtacha toifasini rejalashtirilgan bilan solishtirish kerak. O'rtacha tushirishni hisoblash uchun quyidagi shakldagi analitik jadval to'ldiriladi: Jadval 4. Korxona ishchilarining malaka darajasini tahlil qilish 4-jadvaldagi ma'lumotlardan ko'rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davridagi ishchilar tarkibi rejaga nisbatan ishchilar tarkibidan farq qiladi. Darhaqiqat, hisobot davridagi quyi toifadagi (I - III) ishchilar soni rejaga nisbatan ko'proq, yuqori (IV, V) - kamroq. VI toifadagi ishchilar soni avvalgidek qoldi. Ishchilar tarkibining o'zgarishi ularning malakasini o'rganish zaruriyatini keltirib chiqaradi. Ishchilarning malaka darajasi, masalan, hisobot davridagi haqiqiy va rejalashtirilgan o'rtacha tarif koeffitsientini taqqoslash asosida aniqlanadi, buning uchun quyidagilar belgilanadi: Chi - tegishli toifadagi va mutaxassislikdagi ishchilar soni; ri - har bir ishchi bit (bit raqami). Hisob-kitoblardan ko'rinib turibdiki, hisobot davridagi haqiqiy o'rtacha tarif koeffitsienti rejalashtirilganidan 0,1 ga yuqori. Bu shuni ko'rsatadiki, hisobot davridagi haqiqiy malaka darajasi hisobot davridagi rejalashtirilgan malaka darajasidan (ishning o'rtacha darajasi) past bo'lib, bu, albatta, ish samaradorligini pasaytiradi va past sifatli mahsulotlarning chiqarilishiga olib kelishi mumkin. Korxonaning mehnat resurslari bilan etarli darajada ta'minlanmaganligi quyidagilar bilan qoplanishi mumkin: Mehnat unumdorligini oshirish; Ishlab chiqarishni intensivlashtirish; Ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalash; Yangi, yanada samarali uskunalarni joriy etish; Texnologiyani takomillashtirish va ishlab chiqarishni tashkil etish; Boshqaruv xodimlarining malaka darajasini oshirish; Yangi mehnat sharoitlarini joriy etish. Shunday qilib, 1-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davrida barcha toifadagi sanoat va ishlab chiqarish xodimlari soni rejaga nisbatan 7 kishiga kamaygan va 98,16% ni tashkil etgan. Shu bilan birga, asosiy va yordamchi ishchilar soni 41 kishiga kamaydi va 87,9 foizni tashkil etdi. Xodimlar soni 16 nafarga oshib, 206,7 foizni, rahbar va mutaxassislar soni esa 18 nafarga (164,3) tashkil etdi. 3-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davrida ishchilar soni rejaga nisbatan 41 kishiga kamaygan va 87,87% ni tashkil etgan. Asosiy ishchilar soni 1 kishiga kamaydi va 99,62% ni, yordamchi ishchilar esa 40 kishiga (45,95%) tashkil etdi. 4-jadvaldagi ma'lumotlardan ko'rinib turibdiki, haqiqatda hisobot davridagi ishchilar tarkibi rejaga nisbatan ishchilar tarkibidan farq qiladi. Darhaqiqat, hisobot davridagi quyi toifadagi (I - III) ishchilar soni rejaga nisbatan ko'proq, yuqori (IV, V) - kamroq. VI toifadagi ishchilar soni avvalgidek qoldi.