7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

 
 
 
 
2.  Jismoniy  toʻsiqlar
.  Shovqin  -  zavodda  stanoklarning  baland  tovushi  tufayli 
ogʻzaki  nutq  qiyin  tushuniladi.  Muloqotga  telefon  yoki  baland  gapirish  tizimi 
tufayli  elektron  tovush  xalaqit  beradi  .  Soʽz  shovqini,  jismoniy  xalal  berishning 
barcha  turlari,    noaniq    dastxat,  yomon  nusxalar  va  hokozolar  ham  jismoniy 
toʻsiqlarga tegishlidir. 
 
      -  Vaqt va masofa. 
-
 
Telefon  va tarmoqdagi tigʻ
iz payt. 
-
 
Turli xil smenalarda ishlovchi odamlar. 
-
 
Qabulxonadagi 
oʻrin
diqlarning not
o‘gʻ
ri joylashuvi. 
 
 
 
Ijtimoiy 
–
psixologik 
toʻsiqlar
Semantik 
toʻsiqlar. 
Jismoniy 
toʻsiqlar
. 
Vositaning 
noto‘gʻri 
tanlanishi.  

---

35 
 
3. Semantik toʻsiqlar.
 
- 
Soʽzlarga izoh berish. Inson har  bir  soʽzning ma’nosiga oʽzgacha izoh beradi 
va  muloqotlar  oʻrtasidagi    toʻsiqlarga  sabab  boʻladi.  Merfi  va  Pek  oʽzlarining 
“Samarali  Biznes  Muloqoti”  kitoblarida  kichkina  “Run”  soʽzining    fe’l  soʽz 
turkumida  71  ma’nosi,
 
ot  soʽz  turkumida  35  ma’nosi,  sifatda  esa  4  dan  ortiq 
ma’nosi borligini ta’kidlab o‘tishgan. 
 
-
Chetlab o‘tiluvchi  koʻrsatmalar. Agar  yuboruvchi va qabul qiluvchi xabarni  bir 
xil  soʽzga  oʽzgacha  ma’no    yoki  bir  xil  ma’no  uchun  turli  xil  soʽzlarning 
foyd
alanishi  qoʻshib berganda sodir boʻlishiga chetlab o‘tilgan koʻrsatmalar deb 
ataladi. 
- 
Koʻrsatish va konnotatsiya
 
Soʽzlarning 2 xil ma’nosi boʻladi: 
 
1.Soʽzning  lugʻaviy  ma’nosi  –
 
koʻrsatuvchi  ma’nosi  deb  ataladi.  Unda  hech 
qanday  ijobiy  va  salbiy 
jihatlarni koʻrsatmay  predmetlarning nomini va  xabarini 
berishi shart.  
2.Konnotativ
–
qarashlar 
va 
shaxsiy 
reaksiyalarini 
ifodalashga 
imkon 
beradi.Vijdonli, arzon, samimiy va shu kabilar. 
Bu  muammoning  oldini olish uchun quyidagilar  ishlatilishi  mumkin: 
Qabul q
iluvchiga tanish boʻlgan soʽz
larni afzal k
oʻrin
g. 
Agar  tinglovchiga  s
oʽzlar  notanish  boʻlsa,  birinchi  marta  ishlatilayotgani  uchun 
unga ma’nosini ani
qlashtirib berish kerak. 
Biz salbiydan koʻra ijobiy konnotatsiyani ishlatishni tanlashimiz kerak.