7-sinfda tajriba mashg’ulotlarini o’tkazish bo’yicha metodik tavsiya va takliflar

3. Jismni kinetik energiyasining uning tezligiga bog’liqliligini aniqlash.
Ishning maqsadi: Turli massali sharlar tezligini o‘zgartirib, kinetik energiya ishqalanish kuchini yengishini kuzatish yordamida energiyaga oid bilimlarini mustahkamlash.
Kerakli jihozlar: Turli massali 2 ta po‘lat sharcha, metall nov, brusok,
o‘lchov tasmasi, sekundomer, shtativ.

4-rasm

Ishni bajarish tartibi.
1. 4-rasmda ko‘rsatilganidek shtativ yordamida novni qiya holatda o‘rnating. novning pastki uchiga brusokni tirab qo‘ying.
2. Novning o‘rta qismiga kichik massali sharchani qo‘ying va uni qo‘yib yuborib, nov bo‘ylab qanday dumalashi, yog‘och brusokka kelib urilishi, ishqalanish kuchini yengishi va brusokni ma’lum masofaga siljitishini kuzatib boring.
3. Brusok siljib qolgan masofa Δl ni o‘lchang.
5. Katta massali sharchani novning o‘rta qismidan qo‘yib yuboring va brusokning
siljishini yana qayta o‘lchang.
6. 1-laboratoriya ishidagi kabi masofa va vaqtni o‘lchab, sharcha olgan tezlanishni toping. Tezlanish va vaqt ko‘rsatkichlaridan foydalanib, sharchaning brusokka urilish vaqtidagi tezligini aniqlang va E_k=mv²/2 formuladan kinetik energiyani toping.
7. Brusokning surilishida bajarilgan ish va kinetik energiya orasidagi bog‘lanish natijalarini tahlil qiling va xulosa chiqaring.