7-sinf “algebra” kursida o’rganilgan mavzularni takrorlash

3. Yangi mavzuni yoritish:

Kesmalarning nisbat. Proporsional kesmalar

1. Kesmalaming nisbati. Bizga o'zaro parallel l₁ va l₂ to'g'ri chiziqlar hamda ularni kesuvchi a to'g'ri chiziq berilgan bo'lsin (71- rasm).

Agar kesuvchi a to'g'ri chiziq, l₁ va l₂ to'g'ri chiziqlarni A va B nuqtalarda kesib o'tsa, l₁ va l₂ parallel to'g'ri chiziqlar a to'g'ri chiziqdan AB kesma ajratadi deb aytiladi.

Uchta l₁, l₂ va l₃ parallel to'g'ri chiziqlar a to'g'ri chiziqni A, B, C nuqtalarda kesib, AB va BC kesmalar ajratsin (72- rasm).

Agar AB = BC bo'lsa, parallel to'g'ri chiziqlar a to'g'ri chiziqdan teng kesmalar ajratadi deb aytiladi.

Teorema. Agar a || b bo'lib, l₁, l₂ va l₃ parallel to'g'ri chiziqlar a to'g'ri chiziqdan teng kesmalar ajratsa, b to'g'ri chiziqdan ham teng kesmalar ajratadi.

T a ' r i f. Ikki kesmaning nisbati deb, ular bir ismli birliklar bilan ifodalanganda, ulardan bin ikkinchisidan necha marta katta yoki kichikligini ko 'rsatuvchi ismsiz songa aytiladi.

2. Proporsional kesmalar.

Ta'rif. Agar bo'lsa, u holda AB va BC, va kesmalar proporsional kesmalar deb ataladi. Bu kesmalarning uzunliklarini ifodalovchi sonlar proporsional sonlar bo’ladi.