7-sinf “algebra” kursida o’rganilgan mavzularni takrorlash

Aim.Uz

Sana: «___» _____________ 201__ y.
Mavzu: KO'PBURCHAKLAR

Darsning maqsadi: Ko'pburchaklar haqida tushuncha berish, misollar keltirish, ularning har biriga izoh berish.
Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________
Darsning borishi:
1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;

2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;

3. Yangi mavzuni yoritish:

Ko'pburchaklar.

1. Ko'pburchaklar. Ko'pburchak tushunchasi bilan Siz 7-sinfda ta-nishgansiz. Avval siniq chiziqqa ta'rif berilib, so'ngra sodda siniq chiziq tushunchasi kiritilgan. Agar siniq chiziq o'z-o'zi bilan kesishmasa, bunday siniq chiziq sodda siniq chiziq deyiladi. 1- rasmda sodda siniq chiziq, 2- rasm-da esa o'z-o'zi bilan keshishadigan (B nuqtada) siniq chiziq ko'rsatilgan.

So'ngra yopiq chiziq tushunchasi bilan tanishgansiz. Siniq chiziqning boshi va oxirgi uchi ustma-ust tushsa, siniq chiziq yopiq siniq chiziq deb ataladi (3- rasm). Sodda yopiq siniq chiziq tekislikni shu siniq chiziqqa tegishli bo'lmagan ikki sohaga — ichki va tashqi sohaga ajratadi, u shu sohaning umumiy chegarasidir. 4- rasmda ichki soha bo'yab ko'rsatilgan.

1-ta'rif. Tekislikning sodda yopiq siniq chiziq bilan uning ichki sohasining birlashmasi ko'pburchak deb ataladi.

Ko'pburchakning chegarasiga tegishli bo'lmagan nuqtalari shu ko'p-burchakning ichki nuqtalari, chegaraning nuqtalari — chegaraviy nuqtalar deyiladi. Siniq chiziqning uchlari ko'pburchakning uchlari, uning bo'g'inlari ko'pburchakning tomonlari deb ataladi.

Ko'pburchakning hamma tomonlari uzunliklarining yig'indisi ko'pburchakning perimetri deyiladi.

Ko'pburchaklar o'zining tomonlari (uchlari) soniga qarab, uchburchak, to'rtburchak, beshburchak va hokazolarga bo'linadi.

5- a rasmda ABCDE beshburchak tasvirlangan. 5-b rasmdagi tasvirlan-gan shakl esa ko'pburchak emas, chunki qo'shni bo'lmagan A₁A₅ va A₂A₃ (shuningdek, A₃A₄ va A₁A₅) tomonlari umumiy nuqtaga ega.

Ko'pburchakning bir tomoniga tegishli ikki uchi qo'shni uchlar deyiladi. Ko'pburchakning qo'shni bo'lmagan ixtiyoriy ikki uchini birlash-tiruvchi kesma uning diagonali deyiladi.