7-mavzu:”Mahmud Koshg’ariy hayoti va ijodi” Reja: Adib hayoti va ijodi haqida ma’lumot

---

7-mavzu:”Mahmud Koshg’ariy hayoti va ijodi” 
 
Reja: 
1.Adib hayoti va ijodi haqida ma’lumot. 
2. “Devonu lug’otit turk” asarining yaratilish va o’rganilish tarixi. 
3. “Devonu lug’otit turk” – qomusiy asar. 
4. Asardagi tarixiy va geografik ma’lumotlar tahlili. 
5. Asardagi tilshunoslikka va adabiyotshunoslikka oid ma’lumotlarning xususiy 
tahlili. 
6. Mahmud Koshg’ariy va zamonamiz. 
 
 
Tayanch tushunchalar: 
Koshg’ariy, “Devonu lug’otit turk”, to’rtlik, ikkilik, barmoq vazni, turoq, sifatlash, 
istiora, o’xshatish, qo’shiq, she’r, madhiya,marsiya, maqol,matal,munozara,Alp Er 
To”nga. 
Lug’at 
Yarildi- ochildi, barchin- ipak, kerildi- yoyildi, uchmaq- jannat, tumlug’- sovuq, 
yamish- meva, irg’at- silkitmoq, bazram- bayram,endik- aqlsiz,yelkin- musofir. 
XI asrga kelib turkiy xalqlar madaniyati, adabiyoti va san’ati
rivojlanishining yangi pallasi boshlanadi. Bu davrda Qoraxoniylar davlati amalda 
ancha mustahkamlanib olgan, Buxoro, Samarqand, Shosh (Toshkent), Qashqar 
shaharlari yirik madaniyat markazlariga aylangan edi. 
992-yilda qoraxoniylar Buxoro va Samarqand kabi poytaxt shaharlarni egallaydi. 
Ammo ular bu shaharlarni o‘zlariga poytaxt qilmadi. Qoraxoniylarning poytaxt 
shaharlari Isfijob (Sayram), O‘tror, Shosh, Bolasog‘un, Xo‘tan bo‘lib, ularning 

---

davlati Markaziy Tiyonshon, Yettisuv, Chu va Talas vodiylarini o‘z ichiga olgan edi. 
Qoraxoniylar davlati Xorun, Bug‘raxon, Tamg‘ochxon va Ibrohim Bo‘ritegin 
davrlarida ancha kuchay- gan, nisbatan iqtisodiy va madaniy yuksalishga erishgan. 
Qoraxoniylar davrida Bolasog‘un, Sayram, Shosh, Taroz shaharlarida ilm-fan 
egalari, turli sohalarning yirik mutaxas- sislari, dono va fozil kishilar to‘plangan.