7-мавзу. Тарихий жараёнда жамиятнинг маданий ва маънавий қадриятлари. Жамият ва тарих фалсафаси

ЖАМИЯТ

• Социум мураккаб, кўптомонли, серқирра объект бўлгани учун уни фақат биргина фаннинг предмети сифатида таърифлаб бўлмайди. Унинг турли томонлари турли фанлар ёрдамида ўрганилади.

ЖАМИЯТ

• «Социология – жамиятнинг вужудга келиш, фаолият кўрсатиш ва ривожланишининг умумий ва ўзига хос ижтимоий хусусиятлари ҳамда қонуниятлари, уларнинг ривожланиши, одамларнинг ҳатти-ҳаракатларида, ўзаро муносабатларида, одамлар жамоаларида ва умуман жамиятда амалга оширилиш йўллари, шакллари ва усуллари тўғрисидаги фандир»

ЖАМИЯТ

• Жамият – бу одамларнинг мажмуаси
• Шуни аниқ айтиш мумкинки, ижтимоий алоқаларнинг моҳиятини аниқлаш ва тушунтириб бериш – жамият фалсафасининг асосий вазифасидир.

ЖАМИЯТ

• “Жамият одамларнинг эҳтиёжидан пайдо бўлади”.

Платон

• “Табиатнинг ҳосиласи”.

Аристотель

• “Жамият одамларнинг комилликка эришиши учун зарур”.

Форобий

ЖАМИЯТ

• Янги даврда «ҳамманинг ҳаммага қарши» урушининг олдини олиш мақсадида ижтимоий шартнома назарияси (Т.Гоббс, Ж.Локк,Б.Спиноза, Ж.-Ж.Руссо ва б.) ривожланди.

Идеализм

• Афлотун ўзининг уч ижтимоий синфдан иборат идеал давлатнинг моделини ишлаб чиққан:
• файласуфлар» («донишмандлар») давлатни бошқарадилар;
• «лашкарлар» («қўриқчилар») қўриқлайдилар, озод меҳнаткашлар (деҳқонлар, ҳунармандлар),
• қуллар (улар жамият ва унинг тизимдан ташқаридалар) меҳнат қиладилар.

Идеализм

• Ижтимоий тузумнинг уч босқичини кўрсатиб берди: а) оила;
• б) жамоа;
• в) давлат.
• Уларнинг ҳаммаси бир-бири билан иерархик муносабатдадир.

Аристотель

Идеализм

• Ибн Синонинг фикрича, жамият уч синфга бўлиниши керак:
• бошқарувчилар,
• лашкар (ҳарбий),
• ишлаб чиқарувчилар.

Идеализм

• Т.Гоббс ва Ж.Локк (ижтимоий келишув шартномаси назарияси),
• Ж.Вико («миллат ҳаракати тўғрисида»ги таълимот),
• Вольтер (ҳамма инсонларнинг бошданоқ сиёсий тенглиги тўғрисидаги ғоя),
• И.Кант («абадий дунё» тўғрисидаги таълимот) ўз ҳиссаларини қўшдилар.