7-Mavzu: php yordamida so’rovlarni qayta ishlash. Mavzu rejasi

6.1- rasm. Web-serverlardan foydalanish ko‘rsatkichi




6.2- rasm. Web-serverlardan Internetda foydalanish ko‘rsatkichi
6.1 - jadval. Web-serverlarni qayta ishlovchilar

Ishlab chiquvchi	Mart 2011	foizda	Aprel 2011	foizda	O‘zgarishlar
Apache	179,720,332	60.31%	191,139,966	61.13%	0.82
Microsoft	57,644,692	19.34%	58,867,097	18.83%	-0.52
nginx	22,806,060	7.65%	23,463,669	7.50%	-0.15
Google	15,161,530	5.09%	14,690,422	4.70%	-0.39
lighttpd	1,796,471	0.60%	1,862,963	0.60%	-0.01

Keltirilgan jadvaldan Apache serveri oldingi o‘rinlarni egallagani ko‘rinib turibdi. web-serverlar haqida so‘z borganda boshqa serverlar ko‘rsatilmagan bo‘lsa, Apache nazarda tutiladi. Uni shaxsiy kompyuterga qanday qilib yuklash haqida aytib o‘tgandik.

«Mijoz – server» texnologiyasi

«Mijoz – server» texnologiyasini qo‘llash tarmoqqa birlashtirilgan kompyuterlarga asoslanadi, bu kompyuterlardan biri maxsus boshqaruv funksiyalarini bajaradi (tarmoq serveri bo‘ladi).
«Mijoz – server» arxitekturasi funksiyalarni foydalanuvchi dasturi (mijoz deb ataluvchi) va server funksiyalariga ajratadi. Mijoz–dastur MB saqlanayotgan serverga SQL (Structured Query Language) strukturalashtirilgan so‘rovlar tilidagi so‘rovni jo‘natadi. SQL relyatsion MB larning xalqaro standarti xisoblanadi. Masofadagi server so‘rovni qabul qiladi va faol bo‘lgan SQL-serverga beradi. SQL-server – bu masofadagi ma’lumotlar bazasini boshqaruvchi maxsus dastur. SQL-server so‘rovni talqin qiladi, bajaradi, so‘rov natijalarini rasmiylashtiradi va mijoz –dasturiga uzatadi. Bu jarayonda mijoz kompyuterining resurslari so‘rovni bajarishda ishtirok etmaydi. Mijoz kompyuter faqat server MB ga so‘rov jo‘natadi va natijani qabul qiladi. Keyin natijani zarur shaklda talqin qiladi va foydalanuvchiga tasvirlab beradi. Mijoz dasturga so‘rovni bajarish natijasi jo‘natiladi, ya’ni tarmoq orqali faqat mijozga zarur bo‘lgan ma’lumotlar jo‘natiladi. Natijada tarmoq yuklamasi pasayadi. Qolaversa, so‘rov ma’lumotlar bazasi saqlanayotgan joyda (serverda) bajariladi va katta xajmli ma’lumotlar paketini tarmoq orqali jo‘natish zarur bo‘lmaydi. Bundan tashqari, SQL-server agar imkoni bo‘lsa minimal vaqt va sarf-xarajatlarda bajarilishi uchun so‘rovni optimallashtiradi. Bunday tizim arxitekturasi 6.2-rasmda tasvirlangan.
Bularning barchasi tizimni tezligini oshiradi va so‘rov natijasini kutish vaqtini qisqartiradi. Server tomonidan so‘rovlar bajarilganda ma’lumotlarni xavfsizlik darajasi ancha yuqori bo‘ladi. Chunki ma’lumotlarni butunlik qoidasi serverdagi ma’lumotlar bazasida aniqlanadi va ushbu ma’lumotlar bazasidan foydalanuvchi barcha dasturlar uchun yagona xisoblanadi. Shu tarzda butunlikni qo‘llab-quvvatlashda qarama- qarshi qoidalarni vujudga kelishini oldi olinadi. SQL –serverlar tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan ishonchli tranzaksiyalar apparati bitta ma’lumotni bir vaqtda turli foydalanuvchilar tomonidan o‘zgartirilishiga yo‘l qo‘ymaydi va MB da avariyali tugagan o‘zgarishlarni bekor qilish imkoniyati mavjud.
Mijoz kompyuterlari

3. 
   – rasm. «mijoz– server» arxitekturasi