7-mavzu. Boshqarishda axborot va kommunikatsiya. Reja: Axborotlar tizimi

Kodlash va kanal tanlash.
G’oyani uzatishdan avval jo’natuvchi simvollar orqali kodlash 
zarur, buning uchun so’zlardan va harakatlardan foydalanish zarur. G’oyani bunday kodlash, uni 
ma’lumotga aylantiradi. 
Jo’natuvchi kodlashda foydalanilgan simvollar turlariga mos ravishda kanal tanlashi kerak. 
Umumiy ma’lum bo’lgan kanal turlariga qo’yidagilar kiradi: 
og’zaki va yozma materiallar, elektron 
aloqa vositalari, kompter tarmog’i, elektron pochta, videolenta va video konferentsiyalar. 
Agar 
kanal simvollarni fizik qabul qilishga yaroqsiz bo’lsa, uzatish amalga oshmaydi. Rasm to’g’risida 
minglab so’z aytish mumkin,ammo telefon orqali uzatib bo’lmaydi. Xuddi shuningdek, barcha 
xodimlar bilan birdaniga so’zlashuvni amalga oshirib bo’lmaydi. Ko’pchilikka yetib borishi uchun 
esdalik yozishmalari tarqatish mumkin. 
-
Uzatish.
Uchinchi bosqichda jo’natuvchi ma’lumotlarni jo’natish uchun kanaldan 
foydalanadi. Ma’lumotni fizik uzatish to’g’risida so’z bormoqda. Ko’pchilik odamlar adashib buni 
kommunikatsiya jarayoni sifatida qabul qiladilar. Uzatish esa muhim bosqichlardan biridir, g’oyani 
boshqa shaxsga yetkazish uchun shu bosqichdan o’tadi. 
-
Kodni yopish, ma’nosini chiqarish
.
Jo’natuvchi tomonidan jo’natilgan ma’lumotni qabul 
qiluvchi koddan chiqaradi. Koddan chiqarish jo’natuvchining uzatish simvollarini kutib oluvchini 
g’oyasiga aylanishidir. Agar jo’natuvchi tomonidan tanlangan simvollar kutib oluvchi uchun 
shunday ahamiyatga ega bo’lsa, kutib jo’natuvchi nimani nazarda tutganini biladi. Agar, g’oyaga 
reaktsiya talab qilinmasa, informatsiya almashuvi jarayoni tugaydi. 
Ammo ba’zi hollarda, kutib oluvchi yoki jo’natuvchi o’ylagan kutib oluvchi ma’lumotni, 
g’oyani to’g’ri qabul qilsa, jo’natuvchi kutgan harakatlarni qilsa, informatsiya almashinuvi 
muvaffaqqiyatli bo’ladi deb hisoblanadi.