7-Мавзу. Амир Темур ва Темурийлар даврида ижтимоий – иқтисодий, сиёсий ва маданий ҳаёт Режа

Мирзо Улуғбек қаламига мансуб асарлар:
􀂾 «Зижи Кўрагоний». Бу асарда 1018 та юлдузнинг ўрни, ҳолати аниқланган. жаҳондаги 683 та географик жойларнинг Самарқанд кенглигига нисбатан координатлари белгиланган.
􀂾 «Тўрт улус тарихи»
Қозизода Румий асарлари:
􀂾 «Рисола фил ҳисоб» («Ҳисобга доир рисола»)
􀂾 «Шарҳи Мулаҳҳас фил-ҳайъят» («Астрономия асосларига шарҳ»)
􀂾 «Рисолатул жайб» («Синус ҳақида рисола»)
􀂾 Тафтазонийнинг «Мифтаҳул-улум» («Илмлар калити») асарига шарҳ
Ғиёсиддин Жамшид асарлари:
􀂾 «Суслам ус-само» («Осмон норвони»)
􀂾 «Рисолат ул-атвор вал-жайб» («Ватарлар ва синус ҳақида рисола»)
Улуғбек академияси олимлари ижодидан намуналар
Али Қушчи
асарлари:
􀂾 «Рисола дор илми ҳисоб»
􀂾 «Рисолаи қусур»
􀂾 «Рисола дар ҳандаса»
􀂾 «Рисола дар фалакиёт»
􀂾 «Рисола дар илми ҳайъят»
􀂾 «Рисолаи мантиқ»
даврнинг яна бир муҳим ютуғи-бу ижтимоий фанлар, хусусан, тарихшунослик соҳасида катта тадқиқотларнинг яратилганлигидир. Бу хайрли ишларнинг юзага чиқишида ҳам темурий ҳукмдорлар ташаббуси ва раҳнамолиги беқиёс бўлган. Жумладан, Амир Темурнинг «Тузуклари», Мирзо Улуғбекнинг «Тўрт улус тарихи», Бобур Мирзонинг «Бобурнома»си ижтимоий фанлар ривожига айрича таъсир кўрсатганлиги шубҳасиздир. Темурийлар даврида салмоқли из қолдирган аллома олимлардан Низомиддин Шомий ва Шарафиддин Яздийнинг «Зафарнома», Хофизу Абрунинг «Зубдат ат-таворих», Абдураззоқ Самарқандийнинг «Матла ул-саъдаин» ва «Мажмаъ ул-баҳрайн» («Икки саодатли юлдузнинг чиқиш ўрни ва икки азим дарёнинг қуйилиш жойи»), Ибн Арабшоҳнинг «Амир Темур тарихи», Мирхонднинг етти жилдли «Равзат ул-сафо» («Поклик боғи»), Хондамирнинг «Макоримул ахлоқ» («Яхши фазилатлар»), «Хабибус сияр фи ахбору афодул башар» («Хабарлар ва башарият одамларидан дилга яқин сийратлари») асарлари ўша замон тарихшунослик илмининг юксаклик даражасини ўзида ифода этади. Уларнинг ҳар бирида нафақат у ёки бу ҳукмдорларнинг давлат сиёсати ёҳуд ҳарбий юришлари ёҳуд шахсиятларига оид маълумотлар акс этиб қолмай, балки шу билан бирга ўша даврнинг барча мураккаб, зиддиятли жараёнлари, тарихий воқеалар, ҳодисалар силсиласи ҳам ишонарли тарзда ёритилганлиги аён бўлади.