7 Lekciya. Ilimiy-pedagogikaliq izertlewlerdin` teoriyaliq tiykarlari reje

Ilimiy kóz-qaras - bul adamdaǵı ilimiy, filosofiyalıq, siyasıy, ádep-ikramlılıq, huqıqıy, estetikalıq, ekonomikalıq oy-pikirleri, isenim hám sezimleriniń bir pútin sisteması bolıp, ol insannıń óz-ózine hámde qorshaǵan ortalıqqa bolǵan múnásibetlerin belgilep beredi hám tómendegi ózgesheliklerdi óz ishine aladı:
- teoriyalıq pikirlew qábiletine iye bolıw;
- dúńyanıń qurılısı hám rawajlanıwınıń ulıwma nızamlılıqları menen belgilenetuǵın dúńyanıń ilimiy kórinisi haqqındaǵı túsiniklerge iye bolıw;
- insan sanasında ilimiy bilim, nızamlılıqlar hám ilimiy teoriyalardıń sáwleleniwi;
- ilimiy bilimlerge súyengen halda óz oy-pikiri, idealları, isenimi hám jeke poziciyasına iye bolıw, olardı qorǵaw, óziniń haq ekenligin dáliyillew h.t.b.
Demek, ilimiy kóz-qarastıń tiykarǵı mazmunın tábiyat hám jámiyettiń rawajlanıwın belgileytuǵın nızamlılıqlar, olar haqqındaǵı bilimler bazası, oy-pikirler hám isenim quraydı. Dúńyaǵa bolǵan ilimiy kóz-qaras ilimiy bilimlerdi ózlestiriw nátiyjesinde qáliplesedi hám ol oqıwshılardıń biliw iskerligin rawajlandırıwǵa qaratıladı.
Bilim - dúńyaǵa bolǵan kóz-qarastıń ob`ektiv komponenti bolıp, tábiyat hám jámiyettiń ob`ektiv kórinislerin qabıl etiw, ol haqqında pikir júritiw hám túsiniw menen xarakterlenetuǵın ilimiy faktler hám maǵlıwmatlardıń sistemasın óz ishine aladı. Bilimler hár bir shaxs tárepinen jeke qabıl etiledi hám ol isenimge aylanadı.
Isenim – dúńyaǵa bolǵan turaqlı kóz-qaraslar, ideallar, principler, ishki poziciyalar bolıp, ol insandı háreket etiwge iytermeleydi. Ilimiy kóz-qarastaǵı isenim ob`ektiv barlıqtaǵı nızamlılıqlarda óziniń sáwleleniwin tabatuǵın túsinikler, pikirler hám juwmaqlarǵa tiykarlanadı. Ol isenimli ilimiy faktler menen baylanıslı bolıp, teoriyalıq ulıwmalastırıw dárejesine jetedi. Óz náwbetinde ulıwmalastırıw ilimiy bilimlerdi túsindiriwge hámde máselelerdi sheshiw principlerin belgilewge xızmet etedi.
Oqıwshılardıń ilimiy kóz-qarasın qáliplestiriwde olardıń metodologiyalýq túsinikler, ulýwmalastýrýwlar, ideyalarýn qáliplestiriw islerine ayırıqsha itibar beriw kerek. Sebebi metodologiyalıq túsinikler hám ideyalar bolmıstı hám onıń teoriyalıq tiykarların tereń túsindirip beredi. Alınǵan nátiyjelerdiń sintezi sıpatında tálim alıwshılarda ideallar hám qádiriyatlar sisteması qáliplesip baradı.