7-laboratoriya ishi mavzu: tokarlik keskichlari, ularning turlari va geometriyasi

7.3-rasm. Keskich geometriyasi:
a — kesuvchi tekisliklarning fazoda o‘tishi, b — kesuvchi tekisliklarning izlari va keskichning burchaklari
2. Asosiy ketingi burchak (α). Keskichning asosiy ketingi burchagi deb uniig asosiy ketingi yuzasi bilan kesish tekisligiga urinma o‘tgan tekis­lik orasidagi burchakka aytiladi. Bu burchak keskichning ketingi yuzasi bilan zagotovkaning kesish yuzasi oralig‘idagi ishqalanish kuchini kamaytirishga hizmat qiladi Odatda, bu burchak 6— 12 gradus oralig‘ida olinadi.
3. O‘tkirlik burchagi (β). Keskichning o‘tkirlik burchagi deb keskichning oldingi yuzasi bilan ketingi yuzasi orasidagi burchakka aytiladi va uning qiymati quyidagicha aniqlanadi:
β = 90 - (α+γ).
4. Kesish burchagi (δ). Keskichning kesish burchagi deb keskichning ol­dingi yuzasi bilan kesish tekisligi orasidagi burchakka aytiladi va uning qiymati quyidagicha aniklanadi
δ =900- γ0
5. Kesish qirrasining qiyalik burchagi (λ). Keskichning kesish qirrasi- ning qiyalik burchagi deb uning asosiy kesish qirrasi bilan uning uchidan asosiy tekpslikka parallel o‘tkazilgan tekislik orasidagi burchakka ay­tiladi. Agar bu burchak musbat bo‘lsa, λ(+λ) ajralayotgan qirindi ishlangan yuza tomonga, aksincha, manfiy (-λ) bo‘lsa, ishlanayotgan yuza tomonga yo‘naladi.
6. Kyeskich uchining plandagi burchagi (ɛ). Keskich uchining plandagi bur­chagi deb keskichning asosiy yordamchi kesuvchi kirralarining asosiy tekislikdagi proyekpiyalari orasidagi burchakka aytiladi va uning qiymati quyidagicha aniklanadi: ɛ= 180 - ( φ+φ)', bu burchak qancha katta bo‘lsa, kyeskich turgunligi shuncha ortadi.
7. Plandagi asosiy burchak (φ). Keskichning plandagi asosiy burchagi deb keskichning asosiy kesuvchi qirrasining asosiy tekisliklagi proyesiyasi bilan uning surilish yo‘nalishi orasidagi burchakka aytiladi Bu burchak kichrayishi bilan zagotovkaning ishlanilgai sirt yuzi notyekisligi kamayadi va kontakt yuza tsmperaturasinipg pasayishiga olib kelib, kyeskich turg‘unligini ortiradi. Bu burchak ortishida esa uning uchi puxtaligi zaiflashib. tezroq yeyilishiga olib keladi, odatda, bu burchak 40-45 gradus oralig‘ida olinadi.
8. Keskichning plandagi yordamchi burchagi (φ1). Keskichning plandagi yordamchi burchagi deb keskichning yordamchi kesuvchi qirrasining asosiy tyekis- likdagi proyeksiyasi bilan uning surish yo‘nalishi orasidagi burchakka aytiladi. Bu burchak kamayganda zagotovkaning ishlangan sirt yuza notyekis- ligi kamayadi va shu bilan keskichning uch nuktaligi ortib, kamrok yeyiladi.
Shuni qayd etgan holda hulosa qilish kerakki, materiallarni keskichlar bilan kesib ishlashda zagotovka materiali va xossasiga ko‘ra keskich materiallarni, geometrik parametrlarini, kesish rejimini to‘g‘ri tanlab, mumkin qadar stanok quvvatidan to‘la foydalangan xolda, bikir stanok va moslamalar tizimida sifatli detadlarni unumli ishlash mumkin.
Ishni bajarish tartibi.
1. Tokarlik keskichlari turlarini o‘rganing.
2. keskich elementlarini o‘rganing.
3. Keskichlarda bajariladigang ishlarni o‘rganing.
4. Keskich geometriyasini o‘rganing.
Ish haqida hisobot yozing.
Hisobot tarkibi:
Ish maqsadi.
1. Tokarlik keskichlari turlarini yozing.
2. Keskich elementlarini dpaftarga chizing..
3. Keskichlarda bajariladigang ishlarni yozing.
4. Keskich burchaklari tarifini yozing..
Nazorat savollari.
1. Tokarlik keskichlari turlarini sanab bering.
2. Keskich elementlarini tushuntirib bering.
3. Keskichlarda bajariladigang ishlarni o‘rganing.
4. Keskich burchaklari va ularning ta’rifini ayting..