7- мавзу: кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларида ишлаб чиқариш

элементлари
ва 
моддалари
бўйича 
гурухларга ажратилади. Бундай гурухлаш: 
• • режалаштирилган махсулот ишлаб чиқаришнинг моддий ва 
меҳнат сарфларига эхтиѐжни аниқлаш; 
• • ҳаражатларни иқтисодий мазмунига кўра тақсимлаш; 
• • умумий ишлаб чиқариш ҳаражатлари миқдорида у ѐки бу 
ҳаражат элементларининг улушини аниқлаш имконин беради. 
• Масалан, бухгалтерия ҳисобида маҳсулот ишлаб чиқариш 
таннархини ҳосил қилувчи ҳаражатлар иқтисодий мазмуни ва 
умумийлик хусусиятларига кўра қуйидаги 
элементларга
ажратилади: 
• • ишлаб чиқаришнинг моддий ҳаражатлари; 
• • ишлаб чиқаришга тегишли меҳнатга ҳақ тўлаш ҳаражатлари; 
• • ишлаб чиқаришга тегишли ижтимоий суғуртага ажратмалар; 
• • асосий воситалар ва номоддий активлар амортизацияси; 
• • ишлаб чиқаришга оид бошқа ҳаражатлар. 

---

Саноат корхоналарида маҳсулот таннархини ҳисоблаш моддалари
Харажатларнинг модд
а
лари бўйича гуруҳланиши
Ишлаб чиқаришга оид меҳнатга ҳақ тўлаш харажатлари 
Моддий қийматликлар камомади ва маҳсулотларнинг бузилишидан кўрилган зарарлар 
Асосий воситалар амортизацияси 
Ишлаб чиқариш характеридаги иш ва хизматлар 
Технологик мақсадлар учун ѐқилғи ва энергия 
Сотиб олинган бутловчи қисмлар ва ярим фабрикатлар 
Хом ашѐ ва асосий материаллар (қайта кирим қилинган чиқитлардан ташқари) 
Ишлаб чиқаришга оид ижтимоий
суғурта ҳаражатлари 
Бошқа харажатлар 

---

• Иқтисодий ҳисоб-китобларда маҳсулот 
таннархини режалаштириш ва ҳисоблашда 
ҳаражатларни 
ҳисоблаш моддалари
бўйича 
гуруҳлаш қабул қилинган. Саноат 
корхоналаридан 
махсулот таннархини