7- amaliy ishishi: To‘ldiruvchi reallik (AR): asosiy tushunchalar, qurilmalari va komponentlari Ishdаn mаqsаd

8-Amaliy ish. CORBA texnologiyasi tamoyillarini o‘rganish 
1.
 
Ishning maqsadi 
1.1.Biz ob’ekt so‘rovlari brokerining umumfashtirilgan arxitekturasida 
{Common Object Request Broker Architecture, CORBA) 
ko‘rib chiqilgan 
taqsimlangan tizim ob’ektlarini o‘rganish. 
1.2.CORBA xizmatlarini o’rganish. 
2. Qisqa nazariy ma’lumotlar 
Nomidan aytib turgandek CORBA – bu shunchaki taqsimlangan tizim emas, 
balki ixtisoslashtirilgan taqsimlangan tizimdir. Uning tavsifini o‘z ichiga asosan 
sanoat sohasi kompaniyalarini olgan 800 dan ortiq a’zosi bo‘lgan notijoriy tashkilot 
ob’ektlarni boshqarish guruhi 
{Object Management Group, OMG) tomonidan 
ishlab 
chiqilgan. CORBA ishlab chiqishdan OMG asosiy maqsadi tarmoq ilovalarini 
inegratsiyalash orqali birgalikda bajariladigan operatsiyalarda paydo bo‘ladigan 
muammolarni hal eta olish qobilyatiga ega taqsimlangan tizimni yaratish. CORBA 
ning dastlabki ko‘rinishi 90 yillar boshida yaratilgan. Bugungi kunda CORBA ning 
2.4 versiyasi keng tarqalgan, CORBA tizimi 3 versiyasi yaratilish arafasida turibdi.
Ko‘plab boshqa tizimlar kabi CORBA qomitet tomonidan ishlab chiqilgan 
turli xil xususiyat va vositalarni tavsiflaydigan keragidan ortiq xujjatlar mavjud. 
Tayanch spetsifikatsiyasining o‘zi 700 sahifadan ortiq, yana 1200 sahifa ushbu 
asosda qurilgan turli xil xizmatlarni tavfsiflaydi. Darxaqiqat har bir CORBA ni 
qo‘llashda xususiy kengayishga ega, madomiki har doim ham spetsifikatsiya ishlab 
chiqaruvchining istaklarini ifodalayvermaydi. Masalan, CORBA taqsimlangan tizim 
yaratilishini tavsiflaydi – jarayon juda ham murakkab.
Biz CORBA ni to‘liqligicha muxokama qilmaymiz, faqat taqsimlangan 
tizimlar uchun axamiyatini va boshqa taqsimlangan tizim ob’ektlaridan farqini 
o‘rganamiz. CORBA spetsifikatsiyasini 
http://www.omg.org
. Manzili orqali 
topishimiz mumkin.
Kirish 
CORBA global arxitekturasi OMG modelida keltirilgan.
Bu model 8.1 rasmda keltirilgan. U o‘z ichiga ob’ekt so‘rovlarining brokeri 
deb ataladigan arxitektura elementlarining to‘rtta guruxini o‘z ichiga oladi. ORB – 
istalgan CORBA taqsimlangan tizimning yadrosini tavsiflaydi; u ob’ektlar va ularning 
mijozlari o‘rtasidagi bog‘lanishni qo‘llab quvvatlashga, taqsimlangan va turli xil tizimlar 
bilan bog‘liq maummolarni yashirishga javob beradi. Ko‘plab ORB tizimlari unga 
kutibxona to‘plami ko‘rinishida qo‘llaniladi, ya’ni unga tayanch aloqa xizmatlarini 
taqdim etadigan mijoz va serverning ilovasi bilan komponovka bo‘ladi. Keyinroq biz 
CORBA ob’ektli modelini muxokama qilgan, yana ORB haqida to‘xtalib o‘tamiz.

---

8.1 – rasm. CORBA global arxitekturasi. 
Aniq bir ilovaning ma’lum bir qismi bo‘lgan ob’ektdan tashqari modelga 
shuningdek 
CORBA (CORBA facilities) 
vositasi xam deyiladi, ya’ni o‘zining 
CORBA ichki xizmatlari birikuvini taqdim etadi va ikki guruxga ajratiladi. Gorizonal 
vosita 
(horizontal facilities) -
u o‘zida umumiy vazifalarni bajarishda yuqori darajali 
xizmatlarni taqdim etadi, u’ni amaliy soha unda foydalaniladigan dasturlarga bog‘liq 
bo‘lmaydi. Joriy vaqtda xizmatlar foydalanuvchi interfeysiga xizmat ko‘rsatadi , 
axborotni boshqaradi, tizimni boshqaradi va topshiriqlarni boshqaradi (ya’ni ishchi 
oqimlar tizimni aniqlash uchun talab qilinadi ). Vertikal vositalar 
 {vertical facilities) 
— bu aniq bir soha predmeti, masalan elektron tijorat, bank ishi, ishlab chiqarish va shu 
kabilar uchun mo‘ljallangan yuqori darajali xizmat.
Biz CORBA ning amaliy ob’ektlari va vositalarini batafsil ko‘rib chiqmaymiz. 
Tayanch xizmatlar va ORB ga e’tibor qaratamiz.