62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

İÖ 4. yüzyıla uzanan 
Karaçi, Sind’in 
en eski ve 
İndus
deltasındaki en güvenli limanı 
olup, bu işlevini günümüzde de sürdürmekte-
dir. Umman Denizi kıyısında, Lyari ve Malir 
nehirleri arasında, Kurrachee (“balıkçılar”) adlı 
bir balıkçı köyü iken (Wajdi, 1991: 355) XVIII. 
yy sonlarına doğru bölgenin önemli bir ticaret 
merkezi olmuştur (Hasan ve Mohib, 2003).
2
XVIII. yüzyıl sonuna doğru, Sind’i
 yöneten
Talpurlar limanın karşısındaki Manora Adası’nı 
tahkim etmişlerdir. İngilizler 1839’da burayı 
karşı konulmadan alarak, Kara
ç
i’nin surlarına 
oldukça yakın bir kararg
â
h kurmuşlar, 1843’te 
de Kara
ç
i’yi topraklarına katmışlardır (Naeem, 
2011: 25-27).
3
1843’te nüfusu 14.000 dolayın-
da olan (Wajdi, 1991: 355) kent, bir liman 
kenti olarak gelişmeye başlamış; okullar, matbaa 
ve kanalları 1852’de belediyenin kuruluşu izle-
miş ve Karaçi, Sind eyaletinin en önemli kenti 
haline gelmiştir.
1861-65 arasındaki Amerikan İç Savaşı 
nedeniyle Hindistan’ın pamuk ticaretinin patla-
ması, 1869’da Süveyş Kanalı’nın açılışıyla İngi-
liz Hindistan’ının en batıdaki limanı haline geli-

---

mimar•ist 2018/2
79
Resim 1. Mescid-i 
Tuba’nın yeri (URL 4).
Resim 2. Mescid-i 
Tuba’nın hava fotoğrafı 
(URL 5).