6-variant: tcp protokolining asosiy vazifalari. Tcp segmentining tuzilishi

Oraliq nazorat ishi (“Internet protokollari” fani)
6-variant:

1. 
   TCP protokolining asosiy vazifalari. TCP segmentining tuzilishi
   
2. 
   Bandwidth Monitor Pro, DUTraffic monitoring tizimlari
   

1) Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP) — protokollar steki global tarmoq uchun ishlab chiqarilgan. TCP/IP standartlari Request for Comment (RFC) deb ataluvchi seriyali hujjatda chop etilgan. RFC hujjatlarida Internet tarmogʻi ichida boʻlayotgan ishlar yozilgan. Ayrim RFC lar tarmoq servislari yoki protokollari va ularni ishlab chiqish haqida yozadi. TCP/IP standartlari har doim RFC koʻrinishda chop etiladi, faqat barcha RFC lar ham standart boʻlmaydi. Stek 20 yil oldin AQSH mudofaa vazirligi tomonidan har xil hisoblash tizimlarida eksperimental ARPANET tarmogʻining boshqa tarmoqlar bilan aloqasini ta‘minlash uchun ishlab chiqilgan. ARPA tarmogʻi ishlab chiqaruvchilarga va izlanuvchilarga harbiy sohada anchagina foydali boʻldi. ARPA tarmogʻida ikkita kompyuter aloqasi Internet Protocol (IP) yordamida amalga oshirilgan. Hozirgi kunda esa TCP/IP stekining asosiy qismlaridan biri hisoblanadi.
Berkli universiteti oʻzining OC UNIX versiyasida ishlab chiqqan protokollari bilan TCP/IP ning rivojiga katta hissa qoʻshdi va keng tarqalishiga sababchi boʻldi. Ushbu stekda xalqaro Internet axborot tarmogʻi ishlaydi. Uning mutlaqligini, ya’ni RFC formasidagi koʻrinishini Internet Engineering Task Forse (IETF) ta’minlab berdi.
TCP/IP steki oʻzaro ta’sirga ega boʻlgan ISO/OSI ochiq tizimidan oldin ishlab chiqilgan. Shunday boʻlsa ham u koʻp sathstrukturaga ega.
IV sath eng pastki sath hisoblanadi. U OSI fizik va kanal sathiga mos tushadi. TCP/IP protokolida bu sath belgilanmaydi, lekin barcha ma’lum fizik va kanal sathdagi standartlarni (lokal tarmoq uchun bu Ethernet, Token-Ring, FDDI, Fast Ethernet, 100VG-AnyLan, global tarmoq uchun — SLIP va PPP «nuqtanuqta» birlashish protokollari, X.25, frame relay kommutatsiya bilan hududiy tarmoq protokollari) qoʻllab-quvvatlaydi. Odatda lokal yoki global tarmoqda yangi texnologiya paydo boʻlsa, ularni zudlik bilan TCP/IP ga RFC ishlab chiqaruvchilari tomonidan qoʻshib boriladi.
III sath — bu tarmoqlararo aloqa sathi. Bunda lokal tarmoq, hududiy tarmoq, maxsus aloqa tarmogʻi va shunga oʻxshash tarmoqlarning har xil transport texnologiyasida foydalangan holda paketlarni uzatish bilan shugʻullanadi.
Stekda tarmoq sathining asosiy protokoli sifatida (OSI modeli terminida) IP protokolidan foydalaniladi. Bu protokol boshidan murakkab tarmoq tarkibida paketlarni uzatishga moʻljallangan. Shuning uchun ham IP protokoli murakkab topologiyali tarmoqlardan yaxshi ishlaydi. IP protokoli deytogrammali protokol hisoblanadi, ya’ni paketlarni belgilangan joyga ishonchli yetkazilib borishiga javob bera olmaydi, lekin harakat qiladi.
Tarmoqlararo aloqa sathiga barcha protokol tashkil etuvchilari bilan bogʻlangan va marshrutlash jadvalining modifikatsiyasi, ya’ni marshrut axborotlarni yigʻish protokollari RIP (Routing Internet Protocol) va OSPF (Open Shortest Path First), undan tashqari tarmoqlararo xabarlarni boshqarish protokoli ICMP (Internet control Message Protocol) kiradi. Oxirgi protokol tarmoq marshrutizatori va paket manbayi hisoblangan protokoli element oʻrtasida xatolar haqidagi axborot almashuviga moʻljallangan. ICMP maxsus paketlari yordamida paketlarni yetkaza olmasligi haqida xabar qiladi.
II sath — asosiy sath hisoblanadi. Bu sathda joʻnatmalarni boshqarish protokoli TCP (Transmission Control Protocol) va foydalanuvchining deytogrammali protokoli UDP (User Datagram Protocol) boshqariladi. TCP protokoli masofadagi amaliy jarayonlar oʻrtasida virtual bogʻlanish hisobiga xabarlarni ishonchli uzatilishini ta’minlaydi. UDP protokoli amaliy paketlarni deytogramma usulida IP singari uzatilishini ta‘minlaydi.
I sath — amaliy deb nomlanadi. Uzoq vaqt davomida turli xil oʻlkalarda, tashkilotlarda TCP/IP stekidan foydalanish protokollar soni ortishiga va amaliy sathli xizmatlarni bajargan.
TCP/IP protokollar steki turli xil tarmoqlarni yagona ma'lumotlar uzatish tizimiga birlashtirilgan transport tizimini yaratish uchun mo'ljallangan ierarxik tartibga ega protokollar to'plamidir. Tarmoqlarning xilma-xilligi OSI modelining fizik va kanal sathlarida “mahalliy” tarmoqlarni qurish texnologiyasidagi farq sifatida tushuniladi.
2) Tarmoq trafigini tahlil qilish zarurati bir necha sabablarga koʻra paydo boʻlishi mumkin. Kompyuter xavfsizligini nazorat qilish, mahalliy tarmoqni disk raskadrovka qilish, umumiy Internet ulanishining ishlashini optimallashtirish uchun chiquvchi trafikni nazorat qilish - bularning barchasi koʻpincha tizim ma’murlari va oddiy foydalanuvchilarning kun tartibida. Ularni hal qilish uchun tor doiradagi vazifalarni hal qilishga qaratilgan snifferlar deb ataladigan koʻplab yordamchi dasturlar va foydalanuvchiga asboblarning keng tanlovini taqdim etadigan koʻp funktsiyali “kombinatlar” mavjud.
Bandwidth Monitor Proning ishlab chiquvchilari trafikni kuzatish oynasini oʻrnatishga katta e’tibor berishdi. Birinchidan, dastur doimiy ravishda ekranda qanday ma’lumotlarni koʻrsatishini aniqlashingiz mumkin. Bu qabul qilingan va uzatilgan ma’lumotlarning miqdori (alohida va jami) bugungi kunda va har qanday belgilangan vaqt oraligʻida, oʻrtacha, joriy va maksimal ulanish tezligi boʻlishi mumkin. Agar sizda bir nechta tarmoq adapterlari oʻrnatilgan boʻlsa, ularning har biri uchun statistikani alohida kuzatishingiz mumkin. Shu bilan birga, har bir tarmoq kartasi uchun kerakli ma’lumotlar monitoring oynasida ham koʻrsatilishi mumkin.
Alohida bu erda juda yaxshi amalga oshirilgan xabarnoma tizimi haqida gapirish kerak. Belgilangan shartlar bajarilganda dasturning harakatini oʻrnatishingiz mumkin, bu ma’lum vaqt oraligʻida ma’lum miqdordagi ma’lumotlarni uzatish, maksimal yuklab olish tezligiga erishish, ulanish tezligini oʻzgartirish va h.k. xizmati boʻlishi mumkin. Bunday holda, Bandwidth Monitor Pro oʻz loginlari yordamida tizimga kirgan barcha foydalanuvchilarning statistikasini toʻplaydi.
DUTraffic barcha koʻrib chiqish dasturlaridan bepul maqomi bilan ajralib turadi. Tijoriy hamkasblari singari, DUTraffic ham muayyan shartlar bajarilganda turli xil harakatlarni amalga oshirishi mumkin. Shunday qilib, masalan, oʻrtacha yoki joriy yuklab olish tezligi belgilangan qiymatdan past boʻlganda, Internet seansining davomiyligi belgilangan soatlardan oshib ketganda, u audio faylni oʻynashi, xabarni koʻrsatishi yoki Internetga ulanishni uzishi mumkin. Ma’lum miqdordagi ma’lumotlar uzatiladi. Bundan tashqari, turli xil harakatlar tsiklik ravishda amalga oshirilishi mumkin, masalan, dastur har safar ma’lum miqdordagi ma’lumotni uzatishni aniqlaganda. DUTrafficdagi statistika har bir foydalanuvchi va har bir Internet ulanishi uchun alohida saqlanadi. Dastur tanlangan vaqt davri uchun umumiy statistikani, shuningdek, tezlik, uzatilgan va qabul qilingan ma’lumotlar miqdori va har bir seans uchun moliyaviy xarajatlar haqida ma’lumotni koʻrsatadi.