6-sinf. Ona tili 1-dars. O‘zbekistonda davlat tili va boshqa

Ko`rdim.
O`TIBDO`:
13.X.2016


17.X.2016. Ona tili. 6-sinf.


31-dars. O‘ZLIK NISBAT
Darsning maqsadi:
1. O‘zlik nisbati haqida bilim berish.
2. O‘quvchilarga gigiyenik tarbiya berish.
3. O‘quvchilarni ko‘rgazmalar asosida fikrlashga o‘rgatish.
Darsning metodi: suhbat, muammoli o‘qitish.
Darsning jihozi:
1.6-sinf ona tili darsligi.
2. Mavzuga oid ko‘rgazmalar.
O`qituvchi o`quvchilarni quyidagi savollar asosida mavzuga oid topshiriqlarni bajarishga yo`naltiradi:

1. 
   Gapda keltirilgan fe’llar qanday ma’no anglatyapti?
   

2. 
   Mazkur fe’lning nisbat shakllari qaysi qo‘shimchalar bilan yasalgan?
   

3. 
   Yuvdi-yuvindi, taradi-tarandi, maqtadi-maqtandi kabi fe’l shakllar qanday farqqa ega?
   

Shu o‘rinda o‘qituvchi o‘quvchilarga salomatlik gigiyenasma oid maslahatlar beradi.
O‘qituvchi o‘quvchilarning javoblarini to‘ldirib, umumlashtirib, ularga fe’lning o‘zlik nisbati haqida quyidagilarni tushuntiradi: O‘zlik nisbat shakli unli bilan tugagan fe’l asosiga -n yoki -l, undosh bilan tugagan fe’l asosiga esa -in, -il qo‘shimchalarini qo‘shish bilan yasaladi
?/
So‘ng o‘qituvchi o‘quvchilarga fe’lning o‘zlik nisbat shakliga oid yana bir nazariy xulosani berish uchun quyidagi ko‘rgazmani ko‘rsatadi va shu asosida savollar beradi:

1. 
   Ko‘rgazmaning qaysi tomonida o‘zlik nisbatdagi fe’llar berilgan?
   

2. 
   Mazkur fe’llar bir-biridan nimasi bilan farqlanadi?
   

3. 
   Bu fe’llarning qaysilari o‘timli va qaysilari o‘timsiz?
   

O‘zlik nisbat qo‘shimchalari: -n,-l, -in, -il
Yuv	Yuvin
Tara	Taran
Kiy	Kiyin
Sudra	Sudral

Yuqoridagi savollar asosida yangi mavzuga oid bilimlar mustahkamlanadi va o‘quvchilarni o‘zlik nisbatiga oid quyidagi yana bir xulosaga olib kelinadi: O‘zlik nisbat qo‘shimchalari o‘timli fe’llarga qo‘shilib, ulardan o‘timsiz fe’llar yasaydi. Bu xususiyati bilan o‘zlik nisbat, orttirma nisbat shakllari bilan zidlanadi, chunki orttirma nisbat qo‘shimchalari o‘timsiz fe’llarni o‘timli fe’llarga aylantiradi.

104-mashqdagi fe’llarning qaysi nisbatdaligi quyidagicha aniqlanadi, davom ettirgan - aniq nisbatda.
105-mashqni birinchi guruh, 106-mashqni ikkinchi guruh bajaradi.
107-mashqqa ko‘ra yuqoridagi suhbat va ijodiy izlanishlar asosida «Ozodalik — salomatlik garovi» mavzusida matn tuzish, unda qo‘llangan o‘zlik nisbatdagi fe’llarni topib, tahlil qilish uyga vazifa qilib topshiriladi.