6-sinf Fizika Sana: “A” 201 y. “B” 201 y. “V” 201 y. Darsning mavzusi: Kirish

Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini o’yg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.

Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish,nutq madaniyatini o’stirish.

II.Dars turi: Maruza

III.Dars jixozi: Mexanika-1 jamlanmasi

IV. Darsning xronologik tuzilishi:

№	Dars bosqichlari	Vaqt
1	Tashkiliy qism	3
2	O’tilgan mavzuni so’rash	10
3	Yangi mavzuni tushuntirish	15
4	Darsni mustaxkamlash	10
5	O’quvchilarni baxolash	5
6	Uyga vazifa.	2

Darsning borishi

1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish.Yuqlama qilish.Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish

2. O’tilgan mavzu bayoni: Takrorlash

3.Yangi mavzuning bayoni:
Menzurkaga ma'lum miqdorda iliq suv solaylik. Hajmini belgilab, unga choy qoshiqda shakar solib eritaylik. Bunda suvning hajmi o'zgarmaganligini ko'ramiz. Shakar qayoqqa ketdi? Shakarni tashkil etgan zarrachalar suv zarra- chalari oralig'iga tarqalib ketdi. Demak, moddani tashkil etgan zarrachalar bir- biridan ma'lum masofada joylashar ekan. Ayrim moddalarda zarrachalar yaqin joylashsa, ayrimlarida esa uzoqroqda bo'ladi. Bundan tashqari, turli moddalar zarrachalarining massasi turlicha bo'ladi. Moddaning bu xususiyati zichlik deb ataluvchi fizik kattalik orqali ifodalanadi.

Zichlik deb, moddaning birlik hajmiga to'g'ri kelgan massasigaaytiladi.

ρ= Zichlik= massa/hajim
Zichlik birliklari 1 kg /m³ P _temir =7800 kg/m³

Bu temirdan yasalgan tomonlari 1 m dan bo’lgan kubning massasi 7800 kg ga teng bo’ladi xuddi shunday xajmi 1 m³ bo’lgan mis kubning massasi 9800 kg bo’ladi. Zichlikni gr/sm³ da xam ifodalash mumkun.

Kg/m³ dan gr/m³ ga quyidagicha o’tiladi
P = 1 kg/m³ = 100gr/1000000 sm³ =1 gr/1000 sm³ =0,001gr/ sm³


Zichlik va uning birliklari. Beruniy va Hozinning zichlikni aniqlash usullari

Gazlarning zichligi kichik, suyuqliklarda katta bo’ladi, qattiq jisimlarning zichligi ularnikidan xam katta bo’ladi.

Demak, biror moddaning yoki jismning zichligini aniqlash uchun uning hajmi va massasini o'lchab topilar ekan. Har qanday shakldagi jismlarning massasini tarozida o'lchash mumkin. Lekin hajmini har doim ham chizg'ich bilan aniqlab bo'lmaydi. Masalan: bilakuzuk, zirak. Suv­da erimaydigan jismlarning hajmi quyidagicha aniqlanadi. Demak, uzukning hajmi 2,8sm^{3 -} 2sm³ = 0,8 sm³ ga teng.

Masal yechish:

P= m/V

B-n

V = 2 sm³ m= P *V= 19,3*2 =38,6 gr

P= 19,3 gr/sm³

_________________

m=?