6 olmosh ravish fe’l olmosh



Download 93,03 Kb.
bet22/38
Sana20.03.2022
Hajmi93,03 Kb.
#503134
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   38
Bog'liq
OLMOSH RAVISH FE\'L

-uv kabi affikslarni qabul qilishi kerak. Chunki egalik va kelishik shakllari shu affikslardan so‘ng fe’lga birikadi.
Masalan, Yozish malakani oshiradi gapida yozish fe’li nima? so‘rog‘iga javob bo‘lib, egavazifasida kelgan. Yozishni o'rgandi gapida yozishni fe’li nimani? so‘rog‘ini olib to‘ldiruvchi, Yozishning foydasi ко‘p jumlasida esa yozishning fe’li nimaning? so‘rog‘ini olib, aniqlovchi vazifasida qo‘llangan.
Fe’llarning to‘rt vazifa shakli mavjud: 1) sof fe’l shakli; 2) harakat nomi shakli; 3)sifatdosh shakli ; 4) ravishdosh shakli.
1. Sof fe’l shakli fe’lni gapda kesim vazifasini bajarishga xoslaydigan shaklidir. Sof fe’l shakli zamon, shaxs-son, mayl ma’nolarini ko‘rsata oladi. Masalan: Azizim, qizingizning baxtini o‘zgalarning eshigidan qidirmang gapida qidirmang fe’li sof fe’l shakli bo‘lib, II shaxs ko‘plikva buyruq-istak ma’nolarini ifodalaydi.


2. Harakat nomi fe’lning otga xoslangan shakli bo‘lib,fe’l asoslariga -(i)sh, -(u)v, -moq (eski shakli --так)qo‘shimchalarini qo‘shish yo‘li bilan hosil bo‘ladi:chiqmoq, yozuv, o'quv, saylov, chaqirish, sanash, foydalanish, yashash,kelish,o‘qimoq.
a yoki i unlisi bilan tugagan fe’l asoslariga -v qo'shimchasi qo'shilganda, a unlisi о ga, i unlisi u ga aylanadi va shunday yoziladi. Masalan, ishla-ishlov, tani-tanuv.
Harakat nomi zamon,mayl va shaxs-sonni ko'rsatmaydi,fe’lning noaniq shaklihisoblanadi. Lug'atlarda fe’llar harakat nomi shaklida beriladi: o'qimoq, bormoq kabi.
Harakat nomi fe’lga xos bo'lishli va bo'lishsizlik ma’nolarini ko'rsatish hamda nisbat qo'shimchalarini qabul qilish xususiyatlariga ega.Harakat nomining bo'lishsiz shakli -maslik qo’shimchasi orqali yasaladi. Masalan: ko'rsatish-ko'rsatmaslik, ishlash- ishlamaslik, o'qish-o'qimaslik. Bilmaslik - ayb emas,bilimga intilmaslik – ayb.
Harakat nomi otlar kabi egalik, kelishik va ko'plik qo'shimchalarini oladi va gapda ular bajaradigan gap bo'laklari vazifasida keladi: Chiroyli yozishni o'rgan! Yozuving yomon emas.
Harakat nomi hech qachon zamon, mayl, shaxs-son shakllarini qabul qilmaydi.

Download 93,03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish