6-modul. Podshipniklar. 20-mavzu. Sirpanish podshipniklari. Reja: Umumiy ma`lumotlar

153 – shakl.Sirpanish podshipnigida suyuqlikda ishqalanish prosessining hosil bo’lishi:
1-ponasimon zazor; 2-tezlikning ortishi bilan sapfa markazining siljishi; 3-moy qatlamidagi bosim epyurasi.
Valning aylanish chastotasi ortgan sari moy qatlamining qalinligi kattalashib, sapfaning markazi vkladish markaziga yaqinlashib boradi. Biroq ularning markazi hech vaqt bir nuqtaga to’g’ri kelib qolmaydi, chunki bunday xolda ponasimon zazor va buning natijasida gidrodinamikaviy bosim yuqolib, val o’zining og’irligi ta`sirida past tomonga siljiydi. Bu degan so’z har qanday sharoitda ham , qanday bo’lishidan qat`iy nazar, ponasimon zazor saqlanadi.
Tadqiqotlarning ko’rsatishicha ma`lum o’lchamli podshipnikda hosil bo’ladigan moy qatlamining qalinligi h ish rejimini belgilaydi va tarzida ifodalanadigan parametrning funksiyasi hisoblanadi:
(334)
bu yerda qovushoqlik N*s/m<sup>2</sup>; valning burchagiy tezligi,s<sup>-1</sup>; - podshipnikdagi solishtirma bosim,N/m<sup>2</sup> (Pa); - podshipnikning uzunligi; d - podshipnikning diametri
Demak , o’lchovsiz miqdordir.
Ko’rinib turibdiki, moy qatlamining qalinligi moyning qovushoqligiga hamda valning aylanish tezligiga to’g’ri, solishtirma bosim miqdoriga esa teskari proporsionaldir.
Xulosa: Podshipniklar val hamda o’qlarning shiplariga o’rnatilib, tayanch vazifasini o’taydi. O’q yoki val orqali tayanchga tushadigan kuchni bevosita podshipnik qabul qiladi. Mexanizmning foydali ish koeffisienti kamayib ketishdan saqlash uchun podshipniklardagi ishqalanishga sarflanadigan quvvatni iloji boricha kamaytirishga harakat qilish zarur. Mashinaning ishlash qobiliyati va chidamliligi podshipniklarning sifatiga ko’p jixatdan bog’liq. Shuning uchun podshipniklar tanlash va ish jarayonida ularni kuzatib turish masalalariga aloxida e`tibor berish lozim.
Takrorlash uchun savollar:

1. 
   Podshipnik deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Podshipniklar qanday turlarga bo’linadi?
   
3. 
   Sirpanishdagi podshipniklarga qanday podshipniklar kiradi?
   
4. 
   Dumalanishdagi podshipniklarga qanday podshipniklar kiradi?
   
5. 
   Podshipniklarning ishlash prinsipi?
   
6. 
   Podshipniklar sanoatda qanday axamayatga ega?
   

Adabiyotlar:

1. 
   I. Sulaymonov “Mashina detillari” O’qituvchi. Toshkent. 1981 yil.
   
2. 
   M. N. Ivanov “Detali mashin” Moskva, “Mashina stroenie” 1984g.
   
3. 
   A. Juraev, M. Shukurov “Mashina detallari” Fan. Toshkent. 1999 yil.
   
4. 
   R. N. Tojiboev, M. M. Shukurov, I. Sulaymonov “Mashina detallari” kursidan materiallar tuplami. Ukituvchi. 1990 yil.
   
5. 
   R. N. Tojiboev, M. M. Shukurov “Mashina detallarini layixalash” Fan. Toshkent. 1997 yil.