6-modul. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari 1-mavzu. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari. Reja

Osmalarning tasnifi va qo’llanilishi
Avtomobil notekis yo’llardan harakatlanganda yo’ldan uzatilayotgan zarbalar haydovchi va yo’lovchilarga, yuklarga, shuningdek avtomobilning o’ziga shikast etkazishi mumkin. Shuning uchun bu zarbalarni kamaytirish zarurati paydo bo’ladi. Bu vazifani osma bajaradi. Osma avtomobil kuzovini (ramasini) ko’priklar (g’ildiraklar) bilan elastik bog’lash uchun hizmat qiladi.
Osmalarning tasnifi va ko’llanilishi.
1) Tavsifiga ko’ra:
. o’zgarmas bikrli;
. o’zgaruvchan bikrli;
. progressiv bikrli.
2) Yo’naltiruvchi element turiga ko’ra:
. nomustaqil (avtonom, balansir);
. mustaqil.
3) Elastik element turiga ko’ra:
. metalldan (ressorali, prujinali, torsionli, aralash);
. nometall (pnevmatik, gidravlik, rezinali, aralash).
4) So’ndiruvchi element turiga ko’ra:
. richagli amortizatorli (mexanik, gidravlik);
. teleskopik amortizatorli (bir trubali, ikki trubali).
5) G’ildiraklardan kuch va momentlarni uzatishi bo’yicha:
. ressorali;
. shtangali;
. richagli (bir richagli, ikki richagli).
6) Shkvorenni borligiga ko’ra:
. shkvorenli;
. shkvorensiz.
Osmalarga qo’yiladigan talablar va ularning qondirilishi.
1. Avtomobilning ravon harakatlanishini ta’minlashi kerak;
2. Notekis yo’llarda cheklovlarga urilmasdan harakatlana olishi kerak;
3. Avtomobilning ko’ndalang og’ishini cheklashi kerak;
4. Boshqariluvchi g’ildiraklarning siljishini kinematik muvofiqlashtirishi, ya’ni ularning shkvoren atrofida tebranmasligini ta’minlashi kerak;
5. Kuzov va g’ildiraklarning tebranishini so’ndirishi kerak;
6. Koleya, g’ildirakning og’ish burchagi va shkvorenning og’ish burchagi o’zgarmasligi kerak;
7. G’ildirakdan kuzovga bo’ylama va ko’ndalang kuchlarni ishonchli uzatishi kerak;
2.Metall, nometall va kombinatsiyalashgan turdagi elastik qismlarining konstruktsiyasi va ularning tavsifi. Ko’ndapang turg’unlik stabilizatori konstruktsiyasining tahlili. Osmaning yuklanish va hisoblash rejimlari. Osma qismlarining materiallari