6-modul. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari 1-mavzu. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari. Reja

3 Avtomobil uzel va agregatlarini xisoblash rejimlari.
Xisoblash rejimi bu detallarni mustaxkamlikka va chidamkorlikka xisoblash uchun qabul qilingan real yoki shartli yuklanish rejimi. Xisoblash rejimi yuklanish rejimini taxlil etish natijasida tanlab olinadi.Detallarni chidamkorlikka xisoblaganda o‘zgaruvchan kuchlar ta’sirida detalning sinishi aniqlanadi. Ishlash jarayonida detallarni sinishiga quyidagilar sabab bo‘lishi mumkin:
- metallning bir jinsli emasligi;
- yuzalarga yaxshi ishlov berilmaganligi;
- ichki zo‘riqishlar;
- katta yuklanishlar;
-detal materialini charchashi;
-ishchi yuzalarni shikastlanishi.
O‘zgaruvchan kuchlar ta’sirida detalni chidamkorligi deformatsiya turiga (egilish yoki buralish) va ularni vaqt davomida o‘zgarishiga bog‘liq..
4.Transmissiyani hisoblash rejimlari.
Transmissiyaning yuklanish rejimlari o‘zgaruvchan moment va burchak tezliklari qiymatlari bilan tavsiflanadi. Shu yuklanishlarni tahlil qilgan holda transmissiya uchun quyidagi hisoblash rejimlarini belgilash mumkin:
1.Hisoblash rejimi – dvigatelning maksimal momentiga ko‘ra hisoblanadi. U xolda xisoblash momenti (FIKni xisobga olmaganda) quyidagicha aniqlanadi:

бу ерда: Un - двигателдан ҳисобланаётган валгача бўлган узатишлар сони;
αn - burovchi momentni ushbu valdan o‘tadigan qismini hisobga oluvchi koeffitsent.
Bunday yuklanishlar tekshiruv hisoblari uchun ishlatiladi. Transmissiyaning barcha moment o‘tkazayotgan detallari ushbu burovchi momentni o‘tishiga bardosh bera olishi kerak.
2-hisoblash rejimi - yetakchi g‘ildiraklarni yo‘l bilan maksimal ilashishiga ko‘ra hisoblanadi. U xolda xisoblash momenti quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: Gc - tezlanish paytida yetakchi g‘ildiraklarga tushadigan maksimal og‘irlik (yuklanishlarni o‘zgarishini hisobga olgan holda);

φmax = 0,7...0,9 – ilashish koeffitsentining maksimal qiymati.
Un va η_n - yetakchi g‘ildirakdan ushbu valgacha bo‘lgan uzatish soni va FIKi.
rk - g‘ildirakning g‘ildirash radiusi.
Bu hisoblash rejimi odatda avtomobillarni kardan vali va ko‘priklarda burovchi momentni taqsimlanish qonuni noaniq bo‘lganda yoki avtomobilda o‘ta katta burovchi momentgaega bo‘lgan dvigatel o‘rnatilganda hisoblash uchun ishlatiladi. Chunki katta burovchi momenthech qachon real ishlatilmaydi (g‘ildiraklar shataksirab ketadi).