6-mavzu: O‘rta asrlar G‘arb adabiyoti Reja

3.XII-XIII asrlarda ritsarlik-kurtuaz asabiyoti.

X-XII asrlar davomida Fransiya shuningdek, G‘arbiy Yevropaning ko‘p mamalakatlarida feodallashsish jarayonlari tugagan, feodal ishlab chiqarish usuli qaror topgan edi. Davlat tepasida qirol turar va u boshqa feodallar uchun sinyor-syuzeri hisoblanar edi. Qirolning vassallari – katas yer egalari, graf, gersog, yepiskop, va boshqalar o‘z grafliklari doirasida ustaqil hukmron edilar. Ular ko‘pincha qirolga ham bo‘sinmas edilar. Kichikroq baronlar yirik graf va gertsoglarni senyor deb ataganlar. Baronlarga kichikroq feudal va ritarlar bo`ysinganlar. Ritsar o`z xo`jayiniga sodiq, uning mol-mulki va manfaatlarini himoya qiluvchi jangchi edi. Ritsar adabiyoti o`rta asrlarda feodalizmning markazi bo`lgan Fransiyada vujudga keladi va g`arbiy Yevropaning boshqa mamlakatlarida shakllanayotgan ritsar adabiyoti uchun namuna xizmatini o`taydi. XII asrda ritsar adabiyotida ifodalangan qahramonning asosiy xususiyatiga aylandi. Ritsar faqatgina mard bo`lmasdan, shuningdek, kurtuazcha nozik didli, ko`rkam, sezgir va xushmuomala bo’lishi kerak, degan talab ham qo`yiladi. Shuningdek, insoniy his-tuyg`ularni qadrlash, ayollarga nozik iltifot, romantic sevgi kechinmalarini madh qilish rasm bo`lib qoladi.

X asr boshlarida Janubiy Fransiyaning Provans viloyatida feudal senyorlari dunyoviy ritsar madaniyatining ifodasi bo’lgan kurtuaz poeziyasi yuzaga keladi. Bu adabiyot saroyga xos kurtuazcha nafislik, odob-tavoze, xonilarga nisbatan xushmuomalaikni talab qiladi. Ayollar kulti – ayollarni ulug`lash Provans shoirlari – trubadurlar ijodida asosiy o`rin egallaydi.

Trubadurlar lirikasining asosiy janrlari: