6 Mavzu. Mehnat harajatlari hisobi

Бошєарув іисоби 1

6 - Mavzu. Mehnat harajatlari hisobi

Bu mavzuni o‘rganganingizdan so‘ng siz:
1. Mehnat xarajatlari haqida tushuncha.
2. Ishchi kuchi xarajatlarini hisoblash.
3. Mehnat xarajatlari to’g’risida ma’lumotlarni shakllantirish va tahlil qilish.
4. Mehnatga haq to’lash shakllari.
5. Mehnat xarajatlarini hisoblashning o’ziga xos xususiyatlari.
1. Ishchi kuchi xarajatlarini hisoblash
Mehnat xarajatlari ishlab chiqarish chiqimlarining bir qismi sifatida mahsulot tannarxining shakllanishiga va pirovard natijada korxonaning foyda olishiga ta’sir qiladi.
Ishchi kuchi xarajatlari hisobi quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha yuritilishi mumkin:
• Ishchi kuchi xarajatlari hisobiga, ayrim bajarilgan operatsiyalar qiymati va ustama xarajatlar kiritilishi zarur;
• Ish haqini hisoblashga, bajarilgan ish uchun ishchilarga ish haqi hisoblash, soliq organlariga, pensiya fondiga va boshqalarga to‘lanishi lozim bo‘lgan summani ro‘yxatga olish bilan boјliq hisoblashishlar.
Ishchi kuchi xarajatlarini hisobga olish maqsadi – barcha ishchilar faoliyatining har bir turiga sarflagan vaqtni buyurtmaning alohida kartochkasida yoki tabelda qayd etish va shunga muvofiq soatboy stavkani qo‘llashdir. Ishlab chiqarishga mehnat sarfini hisobga olish uchun mazmuni, shakli, harakat muddati jihatidan har xil juda ko‘p boshlanјich hisob hujjatlari mavjud. Bunga buyurtmaning hisob kartochkasi misol bo‘la oladi, bu kartochkada aniq bajarilgan ish sarflari yoziladi. Shunday hujjatlardan yana biri ishga qatnashish vaqtini hisobga olish tabelidir, unda ishchilarni bajargan ish vaqti aks ettiriladi.
Buyurtmaning hisob kartochkasi – bu aniq bir bajarilgan ishga sarflangan vaqt yozuvidir. Odatda u ishchi kuchining qiymatini ko‘rsatadi. Vaqtni qayd etishning aniqligini ta’minlash uchun imkoni boricha xronakartalardan foydalanish tavsiya qilinadi.
Ishga qatnashish tabeli – bu ishchi ish vaqtini sarflagani to‘јrisidagi yozuvdir. Ishga qatnashish tabeli buyurtmaning alohida hisob kartochkasi kabi aniq emas, buyurtma kartochkasi ma’lum operatsiya bilan boјliq ishlar tugallangandan so‘ng darhol ofisga qaytarilishi kerak. Ishga qatnashish tabeli qo‘llanilgan hollarda band bo‘lmagan ish vaqti to‘la ochilmay qoladi.