6 Mavzu. Mehnat harajatlari hisobi

4. Ishchi kuchi qo‘nimsizligi va mehnat unumdorligi
Ishchi kuchi qo‘nimsizligi – bu ishdan bo‘shagan xodimlarning shu davrda ishga yollangan xodimlarning o‘rtacha soniga nisbatidir. Ishchi kuchi qo‘nimsizligi ko‘rsatkichi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

Almashtirish lozim bo‘lgan ishdan bo‘shagan xodimlar soni

Barcha xodimlarning o‘rtacha soni

Ishchi kuchi mehnatining unumdorligi
Mehnat unumdorligini o‘lchash uchun haqiqiy unumdorlik rejalashtirilgan birlikka qiyoslanadi yoki sarflangan ma’lum vaqt bilan amaldagi ishlab chiqarish me’yoriy vaqtga qiyoslanadi.
Mehnat unumdorligi koeffitsienti (mehnat samaradorligi) quyidagicha hisoblanadi:

Kef.	=	Mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur me’yoriy vaqt	X 100 (%)
		Amalda sarflangan soat

Topshiriq
5-1. Tubanda keltirilgan axborot asosida quyidagi shartlardan kelib chiqib, har bir ishchining ish haqini hisoblang:

1. 
   Mehnatga vaqtbay asosida haq to‘lash.
   
2. 
   Mehnatga haq to‘lashning ishbay tizimi asosida, lekin ishchi kafolatlangan haqni ishlay olmagan bo‘lsa, kafolatlangan haqning 75 % bilan to‘lash.
   
3. 
   Ish haqini mehnatga haq to‘lashning vaqtbay mukofot tizimi asosida vaqtbay ish haqiga tejalgan vaqt uchun soatbay ish haqining 60 % miqdorida qo‘shimcha bilan to‘lash.