6-mavzu. Ko’p omilli ekonometrik tahlil

5.4.6. Intervalli baholash

a_j parametr uchun p ehtimollik bilan ishonchlilik oralig’i quyidagi formula bilan topiladi:

,(11)

bu yerda S_aj –a_j parametrning standart xatosi (j –diogonalli matrisaning kvadratik ildiz.

t–Styudent mezoni alohida regressorlar uchun jadvaldan dan topiladi, bunda k=n-p-1 ozod daraja deyiladi, n-kuzatishlar soni; p-omillar soni. Yu.Ye.Kuvayskovaning “Ekonometrika” kitobining Styudent mezoni 1-ilovasiga asosan ga teng. Bizga

ekanligi ma`lum. Budan quyidagi hosil bo`ladi:

,(12)

5.4.7. O’rtacha elastiklik koeffisiyentlari

Chiziqli ko’p omilli regressiyaning o’rtacha elastiklik koeffisiyentlari quyidagi formula bilan topiladi:

,(13)

O’rtacha elastiklik koeffisiyentlari x_j omilning o’rtacha qiymati 1% ga o’zgarganda y natijaviy omilning qiymati o’rtacha o’zgarishini bildiradi.

5.4.8. Prognoz sifatini aniqlash

Dastlabki ma’lumotlar namunasini prognozlash sifatini baholash uchun ikki qismga-o’qitish (model) va nazoratga bo’linadi. O’qitish namunasi modelni qurish uchun ishlatiladi va nazorat namunasi prognozning sifatini nazorat nuqtalari uchun farqlar asosida baholash imkonini beradi

Tanlanmani nazorat qilish uchun o’rtacha kvadratik xatosi quyidagi formula asosida aniqlanadi:

bunda k – nazorat uchun tanlangan elementlar soni; y_i – nazorat qilinadigan y ning qiymati; yˆ_i – model bo’yicha hisoblangan qiymatlar.

4.4.9. O’rtacha aproksimatsiya xatosi

O’rtacha aproksimatsiya xatosi quyidagi formula bilan topiladi:

,(15)

Bu miqdor 8-10 dan kam bo’lgani uchun qurilgan model sifati yaxshi deb baholanadi.

Nazorat uchun savollar

1. 
   Iqtisodiy jarayonlarning ko’p omilli xususiyatlari va o’zgarish qonuniyatlari nimalarda namoyon bo’ladi?
   
2. 
   Ekonometrik model tuzish uchun omillarni tanlash uslubiyoti nimalardan iborat?
   
3. 
   Ko’p omillik korrelyasiya qachon qo’llaniladi?
   
4. 
   Ko’p omilli determinasiya koyeffisiyenti nimani ifodalaydi?
   
5. 
   Ko’p omilli ekonometrik (regression) modelni xususiyatlari nimalardan iborat?
   
6. 
   “Eng kichik kvadratlar” usuli yordamida ko’p omilli ekonometrik modelning koeffisiyentlarini qanday hisoblanadi?
   
7. 
   Ekonometrik model parametrlarini iqtisodiy tahlilini tushuntirib bering.
   
8. 
   Elastiklik koeffisiyentlarining iqtisodiy mohiyati nimalardan iborat va ular qanday hisoblanadi?