6-mavzu. Ko’p omilli ekonometrik tahlil

6-mavzu. Ko’p omilli ekonometrik tahlil
6.1. Ko’p omilli korrelyasiya-regressiya modeli uchun omillarni tanlash.

6.2. Multikollinearlik va uni bartaraf etish usullari.

6.3. Ko’p omilli regressiyada parametrlarni aniqlash.

6.4. Ko’p omilli regressiyaning sifat tahlili.
Tayanch iboralar: Korrelyasiya-regressiya model, multikollinearlik, regressiya, variasiya, ko’p omilli korrelyasiya koeffisiyenti, qoldiqli dispersiya, F-Fisher mezoni, t-Styudent mezoni.
6.1. Ko’p omilli korrelyasiya-regressiya modeli uchun omillarni tanlash

Regression tahlil natijaviy belgiga ta’sir etuvchi omillarning samaradorligini aniqlab beradi.

Regressiya so’zi lotincha regressio so’zidan olingan bo’lib, orqaga harakatlanish degan ma’noga ega. Bu atama korrelyasion tahlil asoschilari F.Galton va K.Pirson nomlari bilan bog’liqdir.

Regression tahlil natijaviy belgiga ta’sir etuvchi belgilarning samaradorligini amaliy jihatdan yetarli darajada aniqlik bilan baholash imkonini beradi. Regression tahlil yordamida ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarning kelgusi davrlar uchun bashorat qiymatlarini baholash va ularning ehtimol chegaralarini aniqlash mumkin.

Regression va korrelyasion tahlilda bog’lanishning regressiya tenglamasi aniqlanadi va u ma’lum ehtimol (ishonchlilik darajasi) bilan baholanadi, so’ngra iqtisodiy-statistik tahlil qilinadi.

Ko’p omilli regressiya y omil x orasidagi bog’liqlanish quyidagi ko’rinishda bo’ladi:

, (1)

-omillar, natijaviy belgi, n -kuzatishlar soni. Ko’p omilli regressiya parametrlarini aniqlash uchun zarur bo’lgan ma’lumotlar -omillarni n ta kuzatishni o’z ichiga olgan ma’lumotlar jadvali sifatida qayd etiladi va natijaviy belgi aniqlanadi.