6-Мавзу: Классик иқтисодий мактабнинг вужудга келиши

Режа
1. Классик иқтисодий мактабнинг пайдо бўлишида У.Петти ва Буагильбернинг иқтисодий таълимотлари

• 2.Физиократлар: Ф. Кене ва А.Тюргонинг иқтисодий таълимотлари.
• 3. Классик иқтисодий мактабнинг А.Смит ва Давид Рикардо таълимотларида ривожлантирилиши
• 4. Томас Роберт Мальтус ва Жан Батист Сэйнинг иқтисодий таълимоти
• 5. Жон Стюарт Милл ҳамда К.Маркс иқтисодий таълимотининг умумий тавсифи

Мавзу: Классик иқтисодий мактабнинг вужудга келиши, ривожланиши ва якунланиши.

1. Классик иқтисодий мактабнинг пайдо бўлишининг тарихий шарт-шароитлари ва унинг тавсифи.

• Меркантилизмнинг емирилиши ва классик сиёсий иқтисод мактабининг пайдо бўлиши (Англияда) XVII асрга тўғри келади. XVI асрнинг ўрталарида бошланган мануфактура даври XVII асрга келиб саноатнинг айрим тармоқларининг ривожланишига олиб келди. Айни пайтда, қишлоқ хўжалигида ҳам капитализм ривожлана бошлади. Буюк Британия иқтисодиёти дунёда энг ривожланган мамлакатга айланди. XVIII асрга келиб бу ерда капиталистик ишлаб чиқариш муносабатлари фақат савдода эмас, балки саноат ва қишлоқ хўжалигида ҳам ғалаба қозонди. Бу жараён мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий тараққиётига йўл очиб берди.

Уильям Петти (1623-1687)-Англия классик сиёсий-иқтисодининг асосчиси
асосий иқтисодий асарлари

• “Солиқлар ва йиғимлар тўғрисида трактат” (1662)
• “Сўз донишмандларга” (1665)
• “Ирландиянинг сиёсий анатомияси” (1672)
• “Сиёсий арифметика” (1676)
• “Пул тўғрисида бир неча оғиз сўз” (1682)

• муомала соҳасининг ишлаб чиқариш соҳасига бўлган таъсирини инкор этади;
• товар ва хизматлар қийматининг шаклланишида сарфли механизмни қўллаш;
• иш ҳақини меҳнат баҳоси сифатида талқин қилиш, унинг миқдорини эркин рақобат шароитида доимо минимал даражага интилади деб қараш;
• иқтисодий жараёнларни таҳлил қилишда статистик услублардан фойдаланиш;
• иқтисодий муаммоларни тушунтириб беришда табиий фанлар, айниқса тиббиёт, анатомия фанлари ва бошқа ўхшатмалардан усталик билан фойдаланиш.