6-mavzu. Hujayra fiziologiyasi. Reja



Download 468,81 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/16
Sana11.07.2022
Hajmi468,81 Kb.
#777397
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
6.Maruza

Hujayraning о'sishi.
Har bir 
tirik mavjudot ma’lum oichamlarga ega. Bu oichamlarga organizm hujayralarining 
ko4payishi va o‘sishi orqali erishiladi. Odam tanasining hamma hujayralari o‘sish 
qobiliyatiga ega. Ammo bizning a’zolarimizdagi ko‘pchilik hujayralar o‘zining 
o‘rtacha oichamlarini saqlab qoladi. A’zo aktivligining keskin oshishi yoki patologik 
jarayonlar natijasida hujayra oichamlari odatdagidan ko‘ra kattalashishi - gipertrofiya 
kuzatiladi. Hujayraning hayot sikli, dijferensiallanishi. Yangi hosil boigan hujayralar 
hayot siklini o‘taydi. Hayot sikli hujayraning yangi hujayra hosil boiishida uning 
keyingi boiinishiga qadar yoki uning oiishigacha
bo‘lgan davmi o‘z ichiga oladi. 
Hujayra o‘z hayoti davrida bolinishi, o‘sishi, differensiallanishga uchrashi kuzatiladi. 
Shuning uchun hujayraning hayot sikli jarayonlarini ikki gruppaga bolish. Birinchi 
gruppaga hujayraning bolinishi bilan bogiiq jarayonlar Jkirib, uni avtosintetik 
interfaza deyiladi. Ikkinchi gruppaga esa, hujayraning o‘sishi, differensirovkasi 
ma’lum vazifani bajarishga ixtisoslanishi mansubdir (geterosintetik interfaza). 


Differeitsirovkaga uchragan hujayra ixtisoslangan hujayra boiib, u malum vazifani 
bajarishga moslashgan. Ular ko‘pincha boiinish qobiliyatini yo‘qotadi. Masalan, 
differensiallangan qon hujayralari - eritrotsitlar, nerv hujayralari va hokazo. Ba’zi 
hujayralar differensirovka holatida boiinish qobiliyatiga ega boiadi (jigar hujayralari). 
Embrional takomillashish davrida epiteliy, biriktimvchi to‘qima, mushak va nerv 
hujayralari embrional varaqlardan rivojlansa, yetilgan davrida differensiallanishga 
a’zolaming turli qismlarida joylashgan kambial hujayralar uchraydi. Qon ishlab 
chiqaruvchi organlardagi kambial hujayralar «o‘zak hujayralar» deb yuritiladi. 
Hamma hujayralar malum muddatda yashaydi. Masalan, eritrotsidar 120 kungacha, 
epidermis hujayralari 4-10 kun va hokazo. Nerv va mushak to‘qimasi hujayralari 
organizmning butun hayoti davomida yangilanmaydi, degan fikrlar ham bor. Hujayra 
o`lish vaqtida hujayra yadrosi piknozga (yadro zichlashishi va donadorlikni yo‘qotib 
kichrayishi), karioreksisga (yadroning mayda donachalarga bolinib ketishi), 
kariolizisga (yadroning erib ketishi) uchrashi mumkin. Yadrodagi o‘zgarishlar 
oqibatida (birga) sitoplazmada ham qaytarib bolmas, o'zgarishlar yuz berib natijada, 
hujayra halok boladi. 

Download 468,81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish