6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja


Tizim,  element  struktura



Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/54
Sana07.07.2021
Hajmi1,19 Mb.
#111417
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   54
Bog'liq
6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja

Tizim,  element  struktura.  Butun  va  qism  kategoriyalarini  tizim,  struktura, 

element kategoriyalari to’ldiradi va rivojlantiradi.  

Qadimgi yunon falsafasida tizim tushunchasi borliqning tartibliligi va yaxlitligi 

sifatida  tavsiflangan.  Hozirgi  talqinda  tizim  muayyan  yaxlitlikni  tashkil  etuvchi 

qonuniy  munosabatlar  va  aloqalarda  bo’lgan  elementlarning  organik  to’plami 

sifatida tavsiflanadi. Tizim (yunon. systema – birlashtirish, yaratish) – bir-birining 



o’rtasida  qonuniy  bog’lanish  yoki  o’zaro  aloqa  mavjud  bo’lgan  muayyan 

elementlar  yig’indisi.  Har  qanday  tizimning  strukturasi  avvalo  uning  tarkibiy 

elementlariga  bog’liq.  O’z  navbatida,  elementlarning  xossalari  ham  ko’p  jihatdan 

o’zlari  hosil  qilgan  tizimning  strukturasi  bilan  belgilanadi.  Tizim  va  element 

tushunchalari  butun  va  qism  kategoriyalariga  yaqin  turadi.  Ammo  ular  ayniy 

tushunchalar  emas.  Xususan,  qism  bo’linadi,  element  –  tizimning  boshqa 

qismlarga  ajralmaydigan  komponenti  hisoblanadi.  Shuningdek  tizim  butun  bilan 

ham  solishtirilishi  mumkin  va  xuddi  butun  kabi,  qismlarning  aloqadorligi, 

tartibliligi  va  uyushqoqligi  bilan  tavsiflanadi.  Ammo  butunni  o’rganishda  uning 

o’ziga  xos  xususiyatini,  sifat  jihatidan  muayyanligini  aniqlash  vazifasi  birinchi 

o’ringa chiqadi.  



Tizimli  yondashuv  tizimlarning  sifat  jihatidan  o’ziga  xosligidan  qat’iy  nazar, 

ular xulq-atvorining umumiy tamoyillari va qonunlarini aniqlashni nazarda tutadi

Ayni  shu  sababli  tizimlar  juda  keng  miqyosda  qo’llaniladi.  Ammo  har  qanday 

obyektni o’rganishga nisbatan tizimli yondashuv doim ham samarali emas. Biron-

bir  ro’zg’or  buyumi  (qoshiq  yoki  choynak,  yozuv  daftari  va  sh.k.)ni  tizimli 

o’rganishning  hojati  yo’q.  Ba’zan  shunday  bir  «tadqiqotlar»  uchraydiki,  ularda 

tizimlar  nazariyasi  atamalari  ishlatilgan  bo’lsa-da,  ularni  yaratgan  soxta  olimlar 

tavsiflanayotgan obyekt talqiniga biron-bir yangi narsa kiritmaydi. Hozirgi zamon 

fanida  tizimli  yondashuvning  ikki  yo’li  qo’llaniladi:  birinchisi-tizimlar 



tushunchasini  muayyan  tarzda  formallashtirish  va  ularning  fan  tilida 

tavsiflanadigan  umumiy  belgilarini  aniqlash;  ikkinchisi-muayyan  tizimlarning 

tipologik tahlilidan foydalanish kabilardir



Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish