6-mavzu. Ehtiyoj va qiziqio‘larning psixologik tasnifi. Shaxsning ustanovkasi e’tiqodi va dunyoqarashi. Reja

6-MAVZU. EHTIYOJ VA QIZIQIO‘LARNING PSIXOLOGIK TASNIFI. SHAXSNING USTANOVKASI E’TIQODI VA DUNYOQARASHI.
Reja:
1.Ehtiyoj muammosi.
2.Ehtiyoj va zaruriyat tushunchasi.
3.Ehtiyoj holat sifatida.
4.Ehtiyojning biologik va psixologik komponentlari.Shaxsning ikkinchi darajali ehtiyojlari.
5.Ehtiyojlarning namoyon bo‘lishining o‘ziga xos xarakteri.Shaxsning ehtiyoj-qadriyatli jabhasining o‘rganilishi.
6. Shaxsning ustanovkasi e’tiqodi va dunyoqarashi.
Tayanch so‘z va iboralar:
Ehtiyoj, zaruriyat, biologik va psixologik komponentlari,shaxsning ikkinchi darajali ehtiyojlari, qadriyat.
1.Ehtiyoj muammosi.
Ehtiyojlar kelib chiqishiga va predmetiga ko‘ra farqlanadi. Kelib chiqishiga ko‘ra ehtiyojlar TABIIY va MADANIY bo‘lishi mumkin.
Tabiiy ehtiyojlarda kishining o‘zining hayoti va o‘z avlodlari hayotini saqlash va davom ettirish uchun zarur bo‘lgan shart-sharoitlarga bog‘liqligi ifodalanadi. Barcha odamlarda ovkatlanishga, suv ichishga, qarama-qarshi jinsning mavjud bo‘lishiga, uxlashga, sovuqdan va haddan ziyod issiqdan saqlanishga va hokozolarga tabiiy ehtiyoj bo‘ladi. Agar tabiiy ehtiyojlardan birontasi uzoq vaqt davomida qondirilmasdan qolsa odam mukarrar ravishda xalok bo‘ladi yoki naslini davom ettirish imkoniyatidan mahrum bo‘ladi. Garchand tabiiy ehtiyojlar (ularning soniga ko‘ra) odamning hayvon ajdodlaridagi va ibtidoiy odamlardagi kabi tarzda qolgan bo‘lsa ham, lekin ular o‘z psixologik mohiyatiga ko‘ra hayvonlarning tabiiy ehtiyojidan tubdan farq qiladi. ehtiyojlarni qondirishning usullari va qurollari o‘zgaribgina qolmasdan, eng muhimi, ehtiyojlarning o‘zi o‘zgarib bormoqda.
Madaniy ehtiyojlarda odamning foliyati insoniyat madaniyatining mahsulotlriga bog‘liq ekanligi ifodalanadi; uning ildizlar butunlay kishilik tarixining sarhadlariga borib taqaladi. U yo bu xilda tarkib topgan madaniyat sharoitlarida biron bir tabiiy ehtiyojni qondirish vositasi bo‘lib xizmat qiladigan narsalar (sanchqi va qoshiq, ovqatni eyish uchun ishlatiladigan cho‘plar) ham madaniy ehtiyojlar ob’yekti hisoblanadi. Agar kishining madaniy ehtiyojlari qondirilmasa u halok bo‘lmaydi (tabiiy ehtiyojlarni qondirilmagan sharoitda ana shunaka bo‘lishi mumkin edi), lekin undagi odamiylik sifatlari jiddiy zararlanadi.
Ehtiyojlar o‘z predmetining xarakterga ko‘ra MODDIY va MA’NAVIY bo‘lishi mumkin.