6-мавзу. Бизнес (ишбилармонлик) этикаси ва одоби Режа

Нутқ одобида тақдимот ҳам муҳим аҳамиятга эга. Тақдимотчи вакили билан таниш бўлиши керак. Улар эркакни аёл билан таништирадилар, ёши кичикроқ - ёши каттароқни; пастроқ расмий мақомга эга бўлган шахс - юқори мақомга эга бўлган шахсни. Кириш пайтида оддий ибораларни ишлатиш тавсия этилади, масалан: "Бу менинг ҳамкасбим Иван Петрович". Агар сизни таништирадиган ҳеч ким бўлмаса, унда сиз буни ўзингиз қилишингиз керак: қўл бериб, фамилиянгизни, исмингизни, лавозимингизни ва вакили бўлган ташкилотингизни таништирасиз.
4.1-жадвал Саломлашиш, қўл бериб кўришиш ва турли вазиятларда таништиришнинг умумий қоидалари.

Вазият	Саломлашишда биринчи бўлиб	Қўл бериб кўришишда биринчи бўлиб	Таништиришда биринчи бўлиб
Эркак Аёл	+	+	+
Ёш бўйича катта Ёш бўйича кичик	+	+	+
Лавозим бўйича катта Лавозим бўйича кичик	+	+	+
Гуруҳ олдидан ўтувчи Гуруҳ олдида турувчи	+	+	+
Хонага кирувчи Хонадаги киши	+	+ +	+
Ўтиб кетувчи Келаётган	+
Хонага келаётган делегация раҳбари Хонада бўлган делегация раҳбари	+	+	+

6.2. Ишбилармонлик этикетининг асосий қоидалари ва меъёрлари.
Сиз бизнес одоб-ахлоқининг турли тамойиллари ҳақида гапиришингиз мумкин. Бу ерда прагматизм, бизнес дид, мақсадга мувофиқлик ва фойдалилик тамойилларига эътибор қаратилади. Аммо барибир ҳалолликни асосий тамойил деб аташ мумкин. Лондон фонд биржаси эшиклари тепасида мармар тошга ўйиб ёзилган: “Менинг сўзим – қонун” ва буни қуйидагича талқин қилиш мумкин: тадбиркорлик фаолиятининг шерикга берилган сўздан юқори қонуни йўқ. Нижний Новгород ярмаркасида савдо қилган рус савдогарлари шартли равишда битимлар туздилар. Биринчи гилдия савдогарининг шарафли сўзи олтин тангалар билан қопланган ҳар қандай қонун ҳужжатларидан кучлироқ эди. Бу сўзни бузган ҳар қандай киши тижоратдан бошқа ҳар қандай фаолият билан шуғулланиши мумкин еди - унга ишонч абадий рад этилди.
Ҳалолликдан ташқари, бизнес одоб-ахлоқи қуйидаги тамойилларни эълон қилади.
1. Вақтинчалик (ҳамма нарсани ўз вақтида қилиш).
Фақат ҳамма нарсани ўз вақтида бажарадиган одамнинг хатти-ҳаракати меъёрдир. Кечикиш ишга халақит беради, бундай инсонга таяниб бўлмаслиги белгисидир. Мутахассислар, сизнинг фикрингизча, олинган ишни бажариш учун зарур бўлган муддатга қўшимча 25% қўшишни тавсия қилади.
2. Махфийлик (кўп гапирмаслик). Муассаса ёки муайян битимнинг сирлари шахсий характердаги сирлар сифатида еҳтиёткорлик билан сақланиши керак.
3. Яхши ният ва дўстлик. Умумий талаб - шахсий ёқтиришлари ва ёқтирмасликларидан қатъи назар, барча ишдаги ҳамкасблар, шериклар билан дўстона ва фойдали муносабат. Ва ҳар бир ходим компаниянинг юзи бўлганлиги сабабли, унинг муваффақияти ушбу шахснинг профессионаллиги, яхши нияти ва яхши хулқ-атворини мукаммал билишига боғлиқ.