6-маъруза. Компьютер архитектураси Режа

Уч ўлчамли редакторлар.
Бу редакторлардан уч ўлчамли композицияларни яратишда 
фойдаланилади. Улар икки хил ўзига хос хусусиятга эга. Биринчидан, тасвирланаятган объектни уч 
ўлчамлилигини кўрсатиш учун объект сирти хоссалари билан ёруғлик манбаси ўртасидаги ўзаро таъсирни 
мос равишда бошқариш; иккинчидан, уч ўлчамли аннимацияни яратиш имконини беради. Шунинг учун ҳам 
уч ўлчамли графика редакторларини 3D-аниматорлар деб аталади.
Маълумотлар базасини бошқариш тизимлари
. Маълумотлар базаси деб, жадвал кўринишида 
ташкил этилган катта хажмдаги маълумотлар базаларига айтилади. Маълумотлар базаларини бошқариш 
тизимларининг асосий функциялари қуйидагилардир: 

Маълумотлар базасининг бўш (тўлдирилмаган) тузилиши (структура)ни яратиш; 

Маълумотлар базасини тўлдириш ёки бошқа MBининг жадвалидан жўнатиш (импорт) воситалари 
билан таъминлаш; 

Маълумотларга мурожаат имконияти, ва шу билан бирга қидирув ва фильтрация воситалари билан 
таъминлаш. 
MB ининг кўп тизимлари, қўшимча равишда маълумотларга ишлов бериш ва уларни оддий тахлил 
қилиш имконига эга. Натижада, МБ ининг мавжуд жадваллари асосида янгиларини яратиш мумкин. Тармоқ 

---

технологияларининг жадъал суратда ривожланиши, маълумотлар базаларини бошқариш тизимларига, 
умумжаҳон компьютер тармоқлари серверларида жойлашган тақсимланган ва масофадаги ресурслар билан 
ишлаш имконияти талаби қўйилади. 
Электрон жадваллар.
Электрон жадваллар ҳар хил типдаги маълумотларни сақлаш ва уларга 
ишлов беришнинг турли комплекс воситаларига эга. Маълум даражада электрон жадваллар, маълумотлар 
базаларини бошқариш тизимларига ўхшаш, аммо уларда асосий урғу маълумотларни сақлаш ва уларга 
мурожаатни таъминлашга эмас, балки маълумотларни уларнинг мазмунига мос равишда ўзгартиришга 
бурилади. 
MB лари асосан маълумотларнинг ҳар хил типлари (сонли ва матнли маълумотлардан тортиб то 
мультимедиали маълумотларгача) билан ишлайди, электрон жадваллар эса кўпроқ сонли маълумотлар 
билан ишлайди. Аммо шу билан бирга, электрон жадваллар сонли типдаги маълумотлар билан ишлашнинг 
бир қанча усулларини тақдим этади.