6-лаборатория ишининг хисоботи. Мавзу

4. Назарий усулда кучланишларни аниқлаш:
Назарий усулда марказий бўлмай чўзилаётган (сиқилаётган) брусларнинг кўндаланг кесими нуқталаридаги кучланишлар, агар бу брусга таъсир этувчи куч бош ўқлардан бири устида, масалан оу ўқида туриб таъсир кўрсатса (1-расм) қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:

бунда - марказий бўлмай чўзилаётган брус кўндаланг кесимидаги нуқтада ҳосил бўлаётган кучланишнинг назарий усулда ҳисобланаётган қиймати,  - ташқи куч орттирмаси, Ғ – брус кўндаланг кесим юзи, е – эксцентриситет, у_i – кучланиши ҳисобланаётган нуқталарнинг координатаси, J_x – брус кўндаланг кесимининг х ўқига нисбатан инерция моменти.
Бу тажрибада чўзувчи кучнинг пропорционаллик чегарасидан чиқиб кетмайдиган энг ката қийматини деб қабул қиламиз. Унда куч орттирмасини

деб оламиз.
Бруснинг кўндаланг кесим юзини , А ва С нуқта координаталарини , В нуқта координатасини , инерция моментини ва куч қўйилган нуқта эксцентриситетини деб оламиз. Бунда бўлгани учун брус кўндаланг кесимида фақат чўзувчи кучланиш вужудга келади.
Энди брус узунлиги ўртасидаги кўндаланг кесимнинг А,В,С нуқталаридаги кучланишларни ҳисоблаймиз:





5. Назарий усулда ва тажриба ёрдамида аниқланган кучланишларни солиштириш:
Назарий ва тажриба ёрдамида А, В, С нуқталарда марказий бўлмай чўзилишдан ҳосил бўлган кучланишларни солиштирамиз:

А, В, С нуқталардага кучланишлар назарий усулда ва тажриба ёрдамида аниқланганда уларнинг фарқи 3 % дан ошмаяпди.

6. Тажрибада ва назарий усулда аниқланган кучланиш ординаталаридан фойдаланиб, нормал кучланиш эпюрасини қуриш:
Т ажриба ёрдамида ва назарий усулда ҳисоблаб топилган кучланиш ординаталаридан фойдаланиб, уларнинг эпюрасини қурамиз. Бунинг учун намуна ўқига перпендикуляр саноқ бошини ўтказиб, бир томонини “-”, бир томонини эса “+” ишора билан белгилаймиз. Юқорида такидлаганимиздек брус кўндаланг кесимида фақат чўзувчи кучланиш пайдо бўлгани учун, улар “+” ишорали томондан ҳисобланади. А, В, С нуқталарда ҳисобланган нормал кучланиш ординаталардан фойдаланиб, унинг эпюрасини қурамиз (2-расм).
Пунктер чизиқ билан тажрибадан аниқланган нормал кучланиш эпюрасини чегараловчи чизиқ, туташ чизиқ билан эса назарий усулда аниқланган нормал кучланиш бўйича қурилган эпюрани чегараловчи чизиқ тасвирланган.


7. ХУЛОСА:
бўлганда, марказий бўлмай чизилаётган брус кўндаланг кесимидаги нормал кучланишларни тажриба йўли Билан аниқлаганимизда, бу назарий усулда аниқланган нормал кучланишлар қийматларини 3 % гача бўлган ҳатолик билан тасдиқламоқда.