6. kiyimdagi dekor va tanlanadigan materiallar

3.3. KOMPOZITSIYADA UNSURLAR TENGLIGI
Unsurlar (elementlar) - murakkab bir butunlikning tarkibiy qismidir. Yolg’iz holda tugal ifoda anglatmasa ham, boshqa qismlarga qo’shilib, ular ishtirokida bir butun "vujud"ni tashkil etadi.
Kompozitsiyani sintez qiladigan narsa - shaklning har tomonlama (garmonik) butunligidir. U butunlar tarkibidagi tenglik esa qismlar shaklida aks etadi. Lekin unsurlarning garmonik uyg’unligi, tengligi bu - konstruktiv bog’lanishning mexanik usuli emas, balki konstruktsiyaning mantiqan tasviriy xulosasidir. Bunday tenglik asosida doimo kompozitsiyaning ob`ektiv qonuniyati yoki mavjud qoidalari yotadi. Ularni chetlab o’tish yaxlit shaklning buzilishiga olib keladi.
Kompozitsiya tashkiliy qismining birligi, asosiy unsurlar tengligi yo’qolsa, bunday butunlik, zarur natijani bermaydi. Arxitekturada unsurlar tengligi va ularga fazo munosabati muhim nisbat bog’liqligiga ega bo’lib, ranglar taqsimoti orqali ham hosil bo’ladi. Agar tasviriy asarni tashkil qilayotgan rangни yo’qqa chiqarsak, unsurlarning tengligi ham, kompozitsiyani bog’laydigan butunlik ham yo’qoladi. Tor joyga qurilgan kichik bino o’lchami, shakl tuzilishi bilan katta, ko’p qavatli binolar ostida aynan shu binolarning tashkiliy qismi sifatida kompozitsiya birligiga xizmat qilmaydi. SHuning uchun bunday kichik qurilmalarning asl o’rnini topa bilish katta ahamiyatga ega.
Agar og’ir va qo’pol binolar nozik hoshiya bilan bezatilsa, hoshiyalar tengligi haqida gap bo’lishи mumkin emas. CHunki nozik hoshiya, katta sath bilan hisoblasha olmaydi. Unsurlarning yon atrofdagi "qo’shnilari" bilan tenglikka erishishi bezaklarning kelib chiqish shakliga, ifodasiga va mazmuniga ham bog’liqdir. SHakl unsurlarining tengligi o’zaro aniq bog’lanishda namoyon bo’ladi. Bir elementning tasvir chizig’i aniq rivojlana borib, ikkinchi chiziqda davom etadi. Bu erda asosiy shakllarning ildiz tarmoqlari bo’lsa yoki bir shakldan ikkinchi shaklga ranglar orqali bog’lansa, shu joyda o’zgarishlar sodir bo’lishi uchun hech qanday tasodifiy narsalarning ta`sir kuchi bo’lmaydi. Tenglik yo’rig’i shuni anglatadiki, unsurlarning shakllanish tartibi vizual sistemaga bog’liqdir.